MIPS – co to jest i jak działa ten system?

Nie ma wątpliwości, że bezpieczeństwo na rowerze to sprawa priorytetowa. Na szczęście większość cyklistów jest świadoma, że w razie wypadku kask rowerowy znacznie zmniejsza ryzyko urazów głowy i ruszając w trasę, zawsze powinno się go zakładać – miłośnicy dwóch kółek bez tej ochrony są już raczej rzadkością na polskich drogach.

Co więcej, potrzebom cyklistów przychodzą w sukurs producenci kasków, nieustannie udoskonalając swoje rozwiązania technologiczne, aby zapewnić klientom największy możliwy stopień ochrony. Chcąc kupić nowy kask rowerowy, na pewno trafiłeś na model mający system dodatkowej ochrony MIPS, jednak co to dokładnie oznacza? Czy warto go mieć? Kaski MIPS zyskują coraz większą popularność, więc przyjrzymy się im bliżej!

Spis treści:

1. Co to jest MIPS w kasku i jak powstał?
2. Jak działa system MIPS?
3. Czy technologia MIPS rzeczywiście jest skuteczna?
4. System MIPS w kasku – wszystkie warianty
   • MIPS Air Node
   • MIPS Essential Core
   • MIPS Elevate Core
   • MIPS Evolve Core
   • MIPS Integra Split
   • MIPS Integra Fuse
   • MIPS Integra TX
   • MIPS Spherical
5. Czy warto wybrać kask z MIPS?
6. Kto powinien wybrać kask rowerowy MIPS?
7. W ofercie których marek znajdują się kaski MIPS?
8. Czy MIPS to jedyne rozwiązanie? Inne technologie ochronne w kaskach rowerowych
9. Kaski rowerowe MIPS – superbohaterowie dnia codziennego

Co to jest MIPS w kasku i jak powstał?

System bezpieczeństwa MIPS nazwę marketingową zaczerpnął od pierwszych liter swojej pełnej nazwy w j. ang. czyli – Multi-directional Impact Protection System, którą można przetłumaczyć, jako Wielokierunkowy System Ochrony Przed Uderzeniami, co dość dokładnie określa podstawowe założenia tego rozwiązania.

Technologia MIPS została zaprojektowana w celu zwiększenia ochrony przed ruchem obrotowym, przenoszonym na mózg podczas uderzeń pod kątem, czyli przed urazami, na jakie najczęściej jesteśmy narażeni w razie upadku na rowerze (ale nie tylko).

System ochrony mózgu MIPS pochodzi ze Szwecji. W 1996 r. neurochirurg Hans von Holst rozpoczął badania nad tym, w jaki sposób kaski zapewniają ochronę głowy i doszedł do wniosków, że nie jest ona wystarczająco skuteczna. Wsparty przez Królewski Instytut Techniczny w Sztokholmie, bliżej przyjrzał się biomechanice urazów szyi i głowy, aby móc stworzyć nowy, zaawansowany system ochrony, który pozwoli znacznie zmniejszyć ryzyko uszkodzenia mózgu. Po latach prób i pomiarów okazało się, że najskuteczniejszym rozwiązaniem jest po prostu naśladujące naturalny system ochrony mózgu, którym dysponują ludzie.

Pierwszy kask wyposażony w system bezpieczeństwa MIPS przetestowano w 2000 r. Rok później pojawiły się publikacje naukowe, które udowodniły, że MIPS wewnątrz kasku znacznie zmniejsza przyspieszenie obrotowe, czyniąc ochronę głowy skuteczniejszą. Pięciu badaczy z Królewskiego Instytutu Technicznego założyło firmę MIPS AB, aby zaimplementować zaawansowany system ochrony do realnych produktów.

Udało się to w 2007 r. Prekursorem okazał się kask przeznaczony do jazdy konnej. Na pierwszy kask rowerowy wzbogacony o system bezpieczeństwa MIPS trzeba było poczekać do 2010 r. – wtedy asortyment produktów z rozwiązaniem marki poszerzył się też o kaski narciarskie. Od tego czasu MIPS AB regularnie nawiązuje partnerstwo z kolejnymi przedsiębiorstwami, jednocześnie podbijać następne rynki. Obecnie system MIPS zwiększający ochronę głowy użytkownika można znaleźć w kaskach: rowerowych, motocyklowych, budowlanych, a także przeznaczonych do jazdy konnej, wspinaczki i sportów zimowych. Tylko w samym 2021 r. warstwa MIPS została umieszczona w prawie 900 modelach kasków, autorstwa przeszło 140 różnych marek.

Warto także dodać, że w 2019 r. założyciele MIPS AB (Peter Halldin, Hans von Holst i Svein Kleiven) za opracowane rozwiązanie otrzymali Nagrodę Polhema – najstarsze oraz najbardziej prestiżowe szwedzkie wyróżnienie przyznawane za innowacje technologiczne.

Jak działa system MIPS?

Ustaliliśmy, że zadaniem systemu MIPS jest dodanie ochrony głowy przed ruchem obrotowym powstałym przy uderzeniach bocznych, ale na jakiej zasadzie to właściwie działa? Jak technologia MIPS została zaprojektowana?

Zacznijmy od tego, że standardowe kaski zapewniają ochronę najskuteczniej, gdy uderzenie spada na centralną część, ale już znacznie gorzej, kiedy będzie miało ono charakter ukośny lub trafi w bok (jeśli system regulacji kasku nie jest zoptymalizowany – może on też po prostu spaść). Dlatego system MIPS zakłada dodanie do konstrukcji kasku dodatkowej, wewnętrznej wkładki ochronnej. Standardowo jest to cienka warstwa o bardzo niskim współczynniku tarcia, umożliwiająca ślizganie się kasku względem głowy o ok. 10-15 mm we wszystkich kierunkach. Co bardzo ważne, system MIPS działa w taki sposób, że te oba elementy – skorupa i wkładka – w przypadku kolizji mogą poruszać się niezależnie od siebie, co pozwala skuteczniej rozpraszać energię kinetyczną i przekierować ją z dala od mózgu, przy jednoczesnej gwarancji, że kask pozostanie na głowie rowerzysty. To właśnie poprzez to kontrolowane przemieszczenie się osłony, MIPS chroni głowę przed uderzeniem pod kątem i związanym z nim ruchem rotacyjnym.

Warto wspomnieć, że początkowo kaski MIPS wkładkę ochronną miały umieszczaną pomiędzy skorupą a wyściółką, co uniemożliwiało zastosowanie technologii w kaskach In-Mold, czyli ze zintegrowanymi na stałe i już na etapie produkcji warstwami zewnętrzną i wewnętrzną. Ponieważ modele In-Mold uważane są za lepiej osłaniające głowę, stały się niezwykle popularne, zwłaszcza w dyscyplinach wyczynowych – obecnie system MIPS z reguły znajduje się między głową cyklisty a wyściółką kasku.

Czy technologia MIPS rzeczywiście jest skuteczna?

Tak! Chociaż trudno jednoznacznie ocenić, czy w każdym, jednostkowym wypadku MIPS ochroni głowę znacznie skutecznie niż standardowe wypełnienie oraz w jakim stopniu, to na pewno zastosowanie technologii MIPS zwiększa szanse na uniknięcie obrażeń głowy i było to wielokrotnie weryfikowane. W zasadzie nikt w branży nie podważa skuteczności szwedzkiego rozwiązania, gdyż wyniki wszelkich testów są jednoznaczne. Sama firma MIPS AB dysponuje własnymi laboratoriami, w których przeprowadziła dziesiątki tysięcy badań i prób zderzeniowych. Co jednak ważniejsze ekspertyzy potwierdzające skuteczność MIPS-u wydały też liczne niezależne ośrodki i organizacje na całym świecie m.in. Instytut Politechniczny i Uniwersytet Stanowy Wirginii; firmy ubezpieczeniowe Länsförsäkringar i Folksam, czy Testfakta, która wykazała, że zastosowanie technologii MIPS w kasku zwiększa nawet czterokrotnie ochronę przed wstrząsem mózgu w razie uderzenia rotacyjnego.

System MIPS w kasku – wszystkie warianty

Chociaż na początku historii marki było inaczej, to firma MIPS AB bardzo szybko zrezygnowała z produkcji własnych kasków, a wybrała model sprzedażowy, w którym udostępnia swoją technologię innym przedsiębiorstwom. Oprócz tego, że ta taktyka pozwoliła MIPS AB bardzo szybko rosnąć i poszerzać grono swoich odbiorców, to zaowocowała również powstaniem wielu interesujących innowacji. W efekcie dziś system MIPS to w zasadzie ogólna nazwa, w ramach której funkcjonują różne warianty tego rozwiązania – obecnie na rynku możesz spotkać poniższe wersje.

MIPS Air Node

System MIPS Air Node zaprojektowano z myślą o wysokim komforcie noszenia. Jego podstawę stanowi warstwa o niskim współczynniku tarcia, połączona z pochłaniającą energię kinetyczną wyściółką (za pomocą rzepów). Podczas normalnego użytkowania MIPS Air Node pozostaje na swoim miejscu, a zwalnia się przy uderzeniu, aby zmienić kierunek ruchu obrotowego.

Ten wariant technologii MIPS zwiększający ochronę stosowany jest przede wszystkim w lekkich kaskach rowerowych, charakteryzujących się doskonałą cyrkulacją powietrza, bo MIPS Air Node ma bardzo małą objętość i wagę. Znajdziesz go np. w kasku MTB MET Revo.

MIPS Essential Core

Jest to podstawowa, tradycyjna wersja MIPS-u. Zakłada dodanie do kasku za pomocą technologii wtryskowej dodatkowej warstwy ochronnej. To korzystne rozwiązanie dla producentów, ponieważ nie wymaga projektowania całkowicie nowego modelu kasku – łatwo wdrożyć je w każdej wersji i rozmiarze.

MIPS Essential Core poprzez połączenie nieskomplikowania i skuteczność działania jest bardzo często spotykany w tańszych kaskach rowerowych do wszystkich dyscyplin kolarstwa, a co więcej także w modelach motocyklowych, czy do jazdy konnej lub na nartach.

MIPS Elevate Core

Konstrukcja i działanie kasków MIPS Elevate Core są bardzo zbliżone do wersji Essential Core, jednak w tym wariancie projektanci skoncentrowali się na zoptymalizowaniu dopasowania oraz komfortu noszenia i ochrony przed spadającymi przedmiotami. Ponadto MIPS Elevate Core dostosowano do implementacji w kaskach z tylnymi uprzężami.

Ze względu na specyfikę technologii – MIPS Elevate Core używa się przede wszystkim w przemyśle budowlanym, aby chronić pracowników w razie wypadku przy pracy. Warto wspomnieć, że wariant wyróżnia się też wymienną wkładką i solidną cyrkulacją powietrza.

MIPS Evolve Core

Obecnie najpopularniejszy wariant systemu MIPS w ofercie szwedzkiej marki. Tak, jak podstawowy model, opiera się na przymocowaniu warstwy o niskim współczynniku tarcia do wewnętrznej powierzchni wyściółki kasku. To, co go jednak wyróżnia, to większe możliwości dostosowanie do określonych potrzeb producentów i użytkowników – jest najbardziej uniwersalnym rozwiązaniem.

Ten system MIPS chroni głowę użytkowników uprawiających kolarstwo, narciarstwo, sporty motorowe, a także jeździectwo, więc jest mało prawdopodobne, byś jeszcze nie miał do czynienia z MIPS Evolve Core.

MIPS Integra Split

Kolejny, zaawansowany wariant systemu MIPS. Integra Split korzysta z wielu ruchomych warstw zaprojektowanych w celu przekierowania ruchu obrotowego powstałego podczas uderzeń pod kątem. MIPS chroni głowę poprzez zintegrowaną z kaskiem wyściółkę z rozległych wkładek, które mogą być produkowane w różnych gęstościach, aby zoptymalizować efektywność kasku. Ponadto ma on wbudowana wentylację i elastyczne mocowania.

MIPS Integra Split to rozwiązanie premium, stosowane w droższych kaskach, jednak wraz z ceną idzie jakość – szeroka personalizacja pozwala znacznie zwiększyć poziom ochrony, dlatego MIPS Integra Split przede wszystkim spotyka się w kaskach MTB oraz narciarskich. Jako pierwsza w branży rowerowej zastosowała go amerykańska marka Fox, m.in. w modelach Speedframe RS i Proframe RS.

MIPS Integra Fuse

MIPS Integra Fuse można uznać na rozwiązanie premium w katalogu MIPS AB. Wyróżnia je całkowicie zintegrowana warstwa zabezpieczająca głowę użytkownika, formowalna na wewnętrznej powierzchni wyściółki pochłaniającej energię, w efekcie czego w razie wypadku przesuwanie się warstwy jest pod każdym kątem precyzyjniejsze, a co za tym idzie, skuteczniejsze. Do tego MIPS Integra Fuse gwarantuje również estetyczniejszy wygląd, świetne dopasowanie do głowy oraz skuteczną wentylację.

Ze względu na swój poziom skomplikowania produkcyjnego, system MIPS Integra Fuse wprowadzany jest tylko do kasków rowerowych z najwyższej półki i często tych przeznaczonych do jazdy ekstremalnej. Możesz go znaleźć również w kasakach do sportów zimowych i motorowych.

MIPS Integra TX

Jeszcze jeden system MIPS działający na zasadzie pełnej integracji wkładki z kaskiem. Jego zaletą jest niewielka waga oraz szczególna dbałość projektantów o komfort użytkowników. Co bardzo innowacyjne, obecność systemu MIPS Integra TX jest praktycznie niewidoczna w samym kasku. W wyściółkę wszywana jest warstwa o niskim współczynniku tarcia (o grubości zaledwie 0,1 mm), dzięki czemu wariant ten jest tak dyskretny, lekki i wygodny w noszeniu.

Technologia MIPS Integra TX przeznaczona jest do tzw. kasków pełnych – dających kompleksową ochronę twarzy. Najwięcej zwolenników znalazła wszędzie ta, gdzie precyzyjne dopasowanie kasku do głowy jest szczególnie ważne – wśród motocyklistów oraz miłośników jazdy konnej i sportów zimowych.

MIPS Spherical

MIPS Spherical to specjalny wariant technologii opracowany przez szwedzkie przedsiębiorstwo we współpracy z producentami kasków rowerowych – Bell i Giro. MIPS Sphericial jest niewidoczny gołym okiem i działa w taki sposób, że wstawka MIPS umieszczona jest między dwoma warstwami EPS, z których wewnętrzna ma kształt półkolisty i może poruszać się po powierzchni tej zewnętrznej.

Technologia MIPS Spherical nie została udostępniona innym producentom, więc znajdziesz ją wyłącznie w kaskach Bell i Giro – zwykle tych najbardziej zaawansowanych. Firmy umieszczają MIPS Spherical w wariantach rowerowych do jazdy szutrowej, górskiej i szosowej, a także w kaskach narciarskich, snowboardowych i motocyklowych.

Czy wiesz, że…

Jeśli masz wątpliwości, czy w kasku zaimplementowano system MIPS zwiększający ochronę, możesz to szybko zweryfikować? Po pierwsze, zerknij na skorupę – powinna znajdować się na niej trudna do przeoczenia, okrągła, żółta naklejka MIPS (zwykle umiejscowiona z tyłu). Jeżeli ta metoda nie wystarczy – zajrzyj do wnętrza kasku. Pierwsza warstwa, ta najbliżej głowy, będzie ruchoma (o kilka mm w każdą stronę) i zawieszona na gumowych dystansach.

Czy warto wybrać kask z MIPS?

Zdecydowanie tak! Chociaż można byłoby przypuszczać, że MIPS to chwyt marketingowy, w tym wypadku mamy do czynienia z technologią stworzoną w warunkach uniwersyteckich przez lekarzy i ekspertów, której skuteczność wielokrotnie potwierdzały niezależne badania.

Ponadto w kwestii ochraniaczy zawsze stoimy na stanowisko, że nie powinno się na nich oszczędzać – a w szczególności, gdy mówimy o kaskach. Przecież tylko kaski zapewniają ochronę głowy, czyli najważniejszej części ludzkiego ciała. Jeżeli MIPS nawet nieznacznie załagodzi odniesione obrażenia, może to zadecydować o poważnych komplikacjach zdrowotnych, a w skrajnych przypadkach – życiu użytkownika. A warto dodać, że aktualne ceny kasków z tym udogodnieniem, nie są raczej poza niczyim zasięgiem. Dobrym przykładem może być porównanie kasku rowerowego MET Terranova do enduro MTB w wersji standardowej i z dodatkową ochroną. Obecność systemu MIPS podwyższa cenę o ok. 100 zł.

Kto powinien wybrać kask rowerowy MIPS?

Technologia MIPS została zaprojektowana, jako rozwiązanie uniwersalne – można jest spotkać w kaskach przeznaczonych do każdej z dyscyplin kolarskich i zgodnie z tym, o czym już wspomnieliśmy – zachęcamy wybierać wszystkie możliwe udogodnienia zmniejszające ryzyko urazów ciała – w tym system MIPS, gdyż jest to inwestycja w bezpieczeństwo. Jednak którzy rowerzyści w naszej opinii w pierwszej kolejności powinni postawić na MIPS?

Na pewno cykliści rozwijający wysokie prędkości – niezależnie od odmiany kolarstwa, gdyż przy takim stylu jazdy nie tylko znacznie rośnie prawdopodobieństwo wypadku, ale również możliwość odniesienia poważnych obrażeń. Drugą grupą są pasjonaci jazdy terenowej – zarówno ekstremalnego MTB, jak i turystyki czy rowerów gravelowych – zróżnicowany teren łatwo może spowodować wywrotkę.

Z pozoru najmniej narażeni zdają się kolarze miejscy, ale pamiętaj, że jeśli pokonujesz dłuższe trasy w terenie zabudowanym i zmuszony jesteś przemieszczać się ulicami – bardzo groźne mogą okazać się kolizje z samochodami.

W ofercie których marek znajdują się kaski MIPS?

Chociaż jeszcze kilka lat temu MIPS mógł kojarzyć się z markami premium, szwedzkie przedsiębiorstwo nie prowadzi polityki ekskluzywności i chętnie nawiązuje nowe współprace z producentami kasków, dzięki czemu warstwa MIPS występuje w modelach sygnowanych logotypami setek firm działających na całym świecie i w różnych branżach.

Jeżeli interesuje Cię kask rowerowy MTB, to najszerszy wybór znajdziesz w katalogu amerykańskiej marki Fox. Firma dobre kilka lat temu zdecydowała się na zastosowanie technologii MIPS we wszystkich swoich modelach, więc niezależnie, czy preferujesz jazdę rekreacyjną, enduro czy DH – nie będziesz musiał się ograniczać. Szeroki wybór kasków górskich mają również marki ABUS, Uvex i MET, a fanom ekstremalnych odmian MTB szczególnie polecamy kaski full face Bluegrass i SixSixOne.

Technologia MIPS została zaimplementowana także do kasków szosowych wspomnianych już ABUS-a i MET-a, a druga z tych marek może pochwalić się także bardzo dużym wyborem modeli miejskich i trekkingowych, w których MIPS chroni głowę użytkownika.

Zdarza się, że rodzice szukający kasku dla swojej pociechy mają problem ze znalezieniem wariantu z MIPS-em, ponieważ jest on w modelach dla maluchów rzadziej stosowany. Polecamy wtedy zerknąć na ofertę Uvexa i MET-a.

Może Cię też zainteresować – Jaki kask rowerowy dla dziecka kupić?

Czy MIPS to jedyne rozwiązanie? Inne technologie ochronne w kaskach rowerowych

Chociaż system MIPS wewnątrz kasku jest zdecydowanie najczęstszym widokiem i najlepiej przetestowanym – na rynku istnieją również konkurencyjne rozwiązania, które wcale nie muszą być gorsze. Niektóre z nich znajdziesz nawet w kaskach rowerowych renomowanych marek oraz modelach używanych dla profesjonalistów, więc warto się im przyjrzeć. Jakie są alternatywy dla MIPS-u?

System SPIN

Zacznijmy od technologii SPIN stworzonej przez szwedzką firmę produkującą kaski rowerowe – POC. Podobnie, jak warstwa MIPS, nazwa systemu stanowi skrót (od Sharing Pad Inside), ale co najważniejsze – SPIN POC nawet działa podobnie. Zaryzykujemy stwierdzenie, że jest to rozwiązanie w zasadzie bliźniacze.

SPIN tak jak system MIPS absorbuje energię podczas wywrotki rowerowej poprzez zastosowanie dodatkowej warstwy przesuwnej i ma za zadanie przede wszystkim chronić przed ruchem obrotowym, skośnym. Warstwa SPIN ma jednak inną budowę niż MIPS. W kasku rowerowym POC mieszczą się silikonowe aplikacje, które są na stałe zintegrowane z podszewką. Chociaż jest to pomysłowe rozwiązanie i nie bez zalet, MIPS wewnątrz kasku najzwyczajniej sprawdza się lepiej – nawet sama marka POC w najnowszych modelach swoich kasków stosuje wyłącznie system MIPS.

System WaveCel

System dodatkowej ochrony WaveCel należy do firmy Trek i przynajmniej na razie nie jest udostępniany innym przedsiębiorstwom, w związku z czym możesz spotkać go tylko w kaskach rowerowych Trek i Bontrager. WaveCel to znajdujący się wewnątrz kasku materiał komórkowy o skomplikowanym wzorze, kojarzącym się z falami. Działanie tego zabezpieczenia można porównać z amortyzacją lub kontrolowaną strefą zgniotu.

W razie uderzenia WaveCel odkształca się (komórki falują i wyginają się) w taki sposób, aby rozproszyć energię kinetyczną na większej powierzchni oraz oddalić ją od głowy kolarza. Rozwiązanie to jest skuteczne zarówno w przypadku trafień bezpośrednich, jak i rotacyjnych (przed którymi chroni warstwa MIPS), a konstrukcja WaveCel sprzyja skutecznej wentylacji głowy i współpracuje z nią praktycznie każdy system regulacji kasku stosowany na rynku. Rozwiązanie firmy Trek spełnia standardy bezpieczeństwa wyznaczone przez ASTM (American Society for Testing and Materials) czy CPSC (Consumer Product Safety Commission).

System KOROYD 

Technologia KOROYD to zaawansowany system ochrony głowy polegający na rozbudowaniu skorupy kasku, poprzez umieszczenie w niej dodatkowej warstwy. Składa się ona z licznych, drobnych i pustych w środku rurek, odpowiedzialnych za absorbowanie energii. System wyglądem kojarzyć się może z plastrem miodu.

Nietypowa struktur KOROYD w aż 95% składa się z powietrza, w związku z czym ochrona ta jest wyjątkowo lekka oraz zapewnia doskonałą cyrkulację powietrza, które swobodnie przepływa przez rurki, to szczególnie cenny atut w najcieplejsze dni. Ponadto producent deklaruje, że poprzez sprężystość KOROYD jest w stanie jednocześnie wykorzystać nawet do 78% grubości wkładki w celu pochłonięcia energii. Badania wykazały, że technologia KOROYD jest podczas uderzenia do 48% efektywniejsze w porównaniu z tradycyjną pianką EPS.

System KinetiCore

Inny system dodatkowej ochrony dostępny na rynku przygotowała firma Lazer – jedna z najstarszych na świecie w dziedzinie produkcji kasków rowerowych, na pewno dobrze znana miłośnikom kolarstwa szosowego. Zaproponowana przez Lazer koncepcja KinetiCore, podobnie jak technologia MIPS została zaprojektowana w celu lepszego absorbowania uderzeń skośnych, rotacyjnych, ale KinetiCore ma od szwedzkiej konkurencji zupełnie inną konstrukcję.

Podczas gdy MIPS wewnątrz kasku stanowi element dodatkowy, to ochrona KinetiCore jest zespolona ze skorupą. Części pianki EPS zastąpiono nowymi segmentami z materiału lepiej pochłaniającego energię, które przy uderzeniu dość swobodnie zgniatają się, aby zmniejszyć ryzyko uszkodzenia mózgu. Największe zalety KinetiCore to minimalistyczna forma, przekładająca się na lekkość kasku rowerowego, a także innowacyjny sposób wentylacji. Chociaż znacznie mniej popularny, KinetiCore osiąga w testach podobną skuteczność, co system bezpieczeństwa MIPS. Firma Lazer stosuje go zarówno w kaskach MTB, jak i do jazdy szosowej.

Kaski rowerowe MIPS – superbohaterowie dnia codziennego

Mamy nadzieję, że stojąc przed koniecznością wyboru kasku, nie będziesz miał już wątpliwości czy sięgnąć po model wyposażony w system MIPS zwiększający bezpieczeństwo (lub analogiczne do niego rozwiązanie), czy wybrać tańszy wariant bez niego. Działanie kasków MIPS jest po prostu lepsze niż tradycyjnych i powtórzymy to jeszcze raz – na bezpieczeństwie nie warto oszczędzać! Pamiętaj, że zdrowie i życie są bezcenne, a nawet jeżdżąc z największą uwagą, nie jesteś w stanie przewidzieć wszystkich zagrożeń, które mogą wystąpić na Twojej drodze.

Oby kask rowerowy nigdy Ci się nie przydał – szerokiej drogi!

Na co jeszcze zwracać uwagę kupując kask? Zobacz – Jaki kask na rower wybrać?