Czym jest rower cargo? - ekologiczne rozwiązanie w transporcie

Od dłuższego czasu możemy śmiało mówić o renesansie rowerowym na świecie, który już od dobrych kilku lat kwitnie także w Polsce. Dzieje się tak za sprawą dynamicznego rozwoju infrastruktury rowerowej oraz rosnącej świadomości ekologicznej, ale niestety zwiększona popularność jednośladów jest również odpowiedzią na coraz bardziej zatłoczone miasta oraz rosnące ceny paliw i kosztów utrzymania samochodów.

Na szczęście ludzkość zawsze znajduje nowe rozwiązania i w tym wypadku zdają się nimi być rowery transportowe (cargo), które dają możliwość przewożenia większych ładunków.

Czym są rowery cargo?

Zacznijmy od kwestii podstawowej – co to jest rower cargo? Jednoślad nazywany zamiennie transportowym lub towarowym (od ang. cargo bike), ponieważ jego konstrukcja umożliwia bezpieczne wożenie pakunków o dużych gabarytach i masie lub przewóz osób.

Na pierwszy rzut oka rower cargo wyróżnia się zamontowaną na stałe (z przodu lub z tyłu) skrzynią (ewentualnie platformą) oraz zwykle wydłużoną i wzmocnioną ramą, która jest konieczna, aby pojazd mógł mieć wystarczający udźwig. Cargo bike ma także szersze koła i opony, co pomaga w zachowaniu stabilności i zwiększa jego niezawodność. Rower typu cargo często dysponuje również dodatkowym hamulcem, który przydaje się przy jeździe z wyjątkowo dużym obciążeniem.

Rowery transportowe największą popularnością cieszą się w Danii, Holandii oraz Niemczech, czyli krajach słynących ze swojej miłości do jednośladów. Szacuje się, że w samej tylko Kopenhadze jeździ ich ok. 40 tys. (stanowią 6% wszystkich rowerów w stolicy Danii).

Historia kołem się toczy – rowery transportowe (cargo) w przeszłości

We wstępie użyliśmy sformułowania „renesans rowerowy” nieprzypadkowo, ponieważ termin ten, co może dla niektórych być szokiem, świetnie pasuje także do jednośladów towarowych. Paczki oraz produkty spożywcze zaczęto przewozić rowerem typu cargo już w latach 30. XX w. i to również w Polsce. Kiedy samochody stały się powszechniejsze, niejako zapomniano o tym środku transportu.

Na zachodzie rowery cargo powróciły do łask jeszcze na chwilę w latach 80. XX w., kiedy kryzys paliwowy doprowadził do znacznego wzrostu cen i poważnych problemów branży motoryzacyjnej.

Rodzaje rowerów towarowych

Jednoślady towarowe możemy podzielić na różne kategorie w zależności od ich konstrukcji i przeznaczenia. Zwykle wyróżnia się 3 rodzaje rowerów cargo:

• Long-john – swoją nazwę zawdzięcza mocno wydłużonej ramie. Model ma zawsze dwa koła, a skrzynia zamontowana jest z przodu – między kierownicą a kołem. Taka konstrukcja sprawia, że long-john jest prawie tak samo szybki i zwrotny, jak tradycyjny jednoślad. Ma stosunkowo niewielki udźwig – zwykle do ok. 100 kg, co wraz z jego poręcznością czyni go najczęstszym wyborem firm kurierskich. Skrzynia z przodu daje także możliwość przewożenia bezpiecznie dziecka (rodzic ma ja cały czas na oku).
• Long-tail – tej kategorii rowery cargo przeznaczone są przede wszystkim do transportowania większych sakw i toreb. Podobnie jak long-johny mają przedłużoną ramę i dwa koła, z tym że w tym przypadku dodatkowa przestrzeń na bagaż mieści się z tyłu, a nie z przodu roweru transportowego. Long-taile również mają niewielką ładowność. Co ciekawe, najpopularniejsze są w USA.
• Trójkołowce (trike) – zdecydowanie najczęściej spotykane rodzaje rowerów cargo. W przeciwieństwie do wcześniej wymienionych modeli ten rower towarowy dysponuje trzema kołami. Skrzynia w trike zwykle mieści się z przodu, a jej maksymalna ładowność wynosi nawet do 200 kg. Możliwość transportowania tak ciężkiego bagażu sprawia, że trójkołowiec może być wykorzystywany zamiast samochodu towarowego np. jako rower do fabryki, wykorzystywany w przemyśle.

„Rower” cargo, czyli słowo o kwestiach prawnych

Rowery cargo / transportowe w polskim prawie nie doczekały się osobnej regulacji, więc stosowane są do nich te same definicje i przepisy, co do tradycyjnych jednośladów. Należy więc pamiętać, że zgodnie z literą prawa mogą być one dowolne wydłużane, ale ich szerokość nie powinna przekraczać 90 cm.

Rozszerzenie definicji roweru

Rower to pojazd mierzący 90 cm szerokości, poruszany siłą mięśni lub silnikiem elektrycznym pozwalającym osiągnąć prędkość 25 km/h. Riksza również może jeździć po ścieżce rowerowej, jeśli nie jest szersza niż 90 cm.

Co, jeśli pojazd nie mieści się w tym limicie? W takim wypadku wypada z kategorii rowery cargo, a przez przepisy postrzegany jest jako wózek rowerowy. Wbrew pozorom wiele flot trójkołowców firm dostawczych w rzeczywistości składa się z wózków, a nie rowerów transportowych. Ma to swoje konsekwencje prawne, ponieważ pojazd o szerokości większej niż 90 cm traci przywileje przewidziane dla rowerów. Kierowcy wózków powinni przemieszczać się po jezdni, nie mogą korzystać ze ścieżek rowerowych ani wyprzedzać prawą stroną aut stojących w korku. Nie dotyczą ich również znaki drogowe adresowane do cyklistów.

Elektryczny rower cargo (e-bike cargo)

Rewolucja w świecie cyklistów, jaką było rozpowszechnienie się modeli ze wspomaganiem pedałowania, nie ominęła oczywiście rowerów cargo. I jeśli planujesz jeździć rowerem towarowym, warianty wyposażone w silnik mogą okazać się bardzo atrakcyjną opcją. Tzw. rowery e-cargo, dzięki wydajnym litowo-jonowym baterią znacznie ułatwiają przewożenie ciężkich pakunków. Czyni to je idealnymi m.in. dla firm przewozowych (najczęściej wybór pada na rower elektryczny trójkołowy, ze względu na największą ładowność i stabilność).

Warto zwrócić uwagę na fakt, że towarowy elektryczny jednoślad jest opcją proekologiczną, ponieważ potrafi w wielu sytuacjach zastąpić samochód spalinowy. Funkcjonalność elektrycznego roweru cargo jest jeszcze większa, jeśli w mieście istnieje dobrze rozbudowa infrastruktura dla cyklistów. Poruszający się drogami rowerowymi dostawca jest często w stanie ominąć korki i szybciej dotrzeć do klienta niż gdyby wybrał samochód. Co więcej, środki przeznaczone na benzynę i amortyzację auta również znacznie przekroczą koszt, jaki generuje elektryczny rower cargo w czasie eksploatacji.

Rower elektryczny transportowy – budowa

Od strony technicznej rower elektryczny transportowy może należeć do każdej ze wcześniej omawianych kategorii. Trzeba jednak pamiętać, że jego budowa musi być przystosowania do poradzenia sobie z jeszcze większymi obciążeniami (nawet do 300 kg). Dlatego e-bike cargo często ma bardzo specyficzną, wzmocnioną konstrukcje ramy.

Przy okazji, trzeba pamiętać, że zgodnie z polskim prawem rower elektryczny transportowy może być zasilany prądem o napięciu nie wyższym niż 48 V, o mocy maksymalnej do 250 V, a po osiągnięciu przez jednoślad prędkości 25 km/h silnik powinien się wyłączyć. W przeciwnym wypadku najprawdopodobniej model taki traktowany będzie jako motorower albo motocykl, co także pozbawi go przywilejów prawnych przewidzianych dla cyklistów.

Co można przewozić rowerem cargo?

Rowery cargo / transportowe mogą służyć do wożenia w zasadzie dowolnych towarów przy zachowaniu zasad zdrowego rozsądku. Największe znacznie ma zabezpieczenie bagażu, aby transport nie stanowił dla nikogo zagrożenia, a paczki nie uległy zniszczeniu. Oczywiście zawsze trzeba pamiętać o maksymalnym dopuszczalnym udźwigu, jaki ma rower cargo oraz tym, że mocno załadowany jednoślad jest mniej zwrotny, więc konieczna jest wzmożona czujność w czasie jazdy. Zważywszy na to, że rower elektryczny transportowy, jest mniej problematyczny.

Niemalże równie popularnym sposobem na zagospodarowanie e-bike’ów cargo jest wykorzystanie ich do przewozu zwierząt i ludzi np. w miejscach nastawionych na turystykę lub jeśli planujemy rodzinne wyprawy rowerowe. Prawo w żaden sposób nie zabrania takiego użytkowania jednośladów typu cargo. Jedynie w wypadku wożenia dzieci w wieku do 7 lat trzeba pamiętać, że muszą być one umieszczone na siodełku wyposażonym w pasy umożliwiające ich bezpieczne przypięcie.

Ile kosztuje rower cargo?

Zakup roweru cargo niestety nie jest tani. Tego typu modele należą do jednych z najdroższych. Jeżeli chcemy nabyć nowy rower cargo, musimy liczyć się z wydatkiem rzędu ok. 5-8 tys. zł. I to tylko jeśli wystarczy nam któryś z tańszych wariantów. Zakup roweru cargo lepszych marek będzie oscylował w granicach 15-30 tys. zł.

Co ma największy wpływ na cenę?

Przede wszystkim wyposażenie dodatkowe, jakie ma w zestawie nowy rower cargo, takie jak siedziska i foteliki czy pasy mocujące. Rzecz jasna, szczególnie dużym kosztem będzie rower elektryczny transportowy, ze względu na wysoką wartość napędu i odmienną konstrukcję jednośladu.

Na szczęście jest to przede wszystkim wydatek jednorazowy, a jeśli rower cargo będzie wykorzystywany do pracy, najzwyczajniej zacznie na siebie zarabiać i przynosić oszczędności choćby na paliwie czy opłatach parkingowych. Serwisowanie rowerów towarowych jest tylko nieco droższe niż klasycznych, w skali roku można przyjąć konieczność zagospodarowania na ten cel ok. 1 tys. zł., co wciąż jest nieporównywalnie mniejszą kwotą niż w przypadku użytkowania samochodu.

Rowery cargo – wypożyczalnia

Dla osób nieprzekonanych do tego, że jednoślady transportowe sprawdzą się w ich przypadku, istnieje interesująca alternatywa, czyli najem roweru cargo. Pomimo jeszcze niewielkiej popularności tych jednośladów w Polsce, już w kilkunastu miastach bez większego problemu można wypożyczyć rower cargo, zarówno u prywatnych firm, jak i w ramach miejskich systemów. Jeśli choćby z ciekawości masz ochotę przetestować bike cargo, warto sprawdzić dostępne oferty. W większości miast, w których funkcjonuje sieć Nextbike można znaleźć trójkołowce transportowe.

Co więcej, niektóre samorządy wręcz namawiają na najem roweru cargo np. w Warszawie, jest to całkowicie bezpłatne w kilku punktach miasta. Często ten środek transportu promowany jest szczególnie wśród przedsiębiorców. W Gdyni, Krakowie i Słupsku mogą oni wypożyczyć rower cargo za darmo do testów.

Nowe możliwości towarowe już w Polsce

Rowery transportowe w przedsiębiorstwach to nie tylko sposób na szukanie oszczędności, ale również poszerzanie oferty, adaptacja do zmiennych warunków prawnych oraz odpowiadanie na potrzeby konsumentów.

Na zachodzie Europy, a coraz częściej i w Polsce ścisłe centra miast zostają wyłączone z ruchu samochodowego – rowery cargo okazują się wtedy najefektywniejszym sposobem na dostarczanie przesyłek. Aby nie być gołosłownym – świetnie sprawdziło się to w trakcie szczytu NATO w Warszawie, kiedy firma DHL rowery cargo wykorzystała do sprawnego dowożenia paczek w zamkniętej strefie miasta.

Nie bez znaczenia jest także nieustanny wzrost branży e-commerce. Coraz więcej towarów zamawiamy za pośrednictwem Internetu, zamiast w punktach stacjonarnych. Co za tym idzie? Nieustannie zwiększa się liczba przesyłek codziennie transportowanych do klientów.

Nawet jeżeli transport samochodowy jest teoretycznie możliwy wspominane już korki (których w Polsce jest coraz więcej) utrudniają szybkie przejechanie autem przez miasto, zwłaszcza w godzinach szczytu. Cyklista w tym czasie może wyprzedzać stojące w korku samochody z prawej strony, skrócić sobie drogę przecinając park, czy nawet jechać pod prąd jezdnią jednokierunkową na zasadach tzw. kontraruchu.

Co mówią światowe badania w tym temacie?

Możliwości, jakie dają rowery cargo, dobrze przebadała Europejska Federacja Cyklistów (EFC). Międzynarodowa organizacja szacuje, że ok. 50% samochodów dostawczych działających na obszarach miast można z powodzeniem zastąpić rowerami towarowymi.

Ich wnioski potwierdza badanie przeprowadzone przez naukowców z londyńskiego University of Westminster. Sprawdzali oni, jak wypadają elektryczne rowery cargo w starciu z „dostawczakami”. Badacze porównali szybkość doręczania przesyłek w stolicy Wielkiej Brytanii w 100 losowo wybranych dniach w różnych porach roku. Wnioski mogą być szokujące – rowery cargo przetransportowały paczki z punktu A do punktu B o 60% szybciej niż kierowcy samochodów dostawczych. Cykliści średnio na godzinę zawozili 10 przesyłek, a zmotoryzowani kurierzy tylko 6.

Do czego jeszcze można wykorzystać rower cargo?

Rowery cargo przeznaczone są przede wszystkim do transportu przesyłek i ludzi w obrębie miasta, jednakże dobrze spisują się także w nieco mniej oczywistych rolach. Coraz chętniej wykorzystywane są choćby jako food trucki (a w zasadzie food bike’i) lub mobilne kawiarnie, szczególnie w miejscach o mocno ograniczonej przestrzeni, jak np. festiwale, ponieważ rower sprawniej niż auto przemieszcza się w tłumie.

Innym miejscem, gdzie sprawdzi się ten typ jednośladu, szczególnie rower elektryczny transportowy jest zakład produkcyjny. Taki rower do fabryki pozwala na wożenie ciężkich pakunków po zamkniętym obszarze, który może być zbyt mały na efektywne wykorzystanie samochodów dostawczych.

Jednoślad transportowy doskonale nadaje się też jako rower rodzinny na dłuższe wycieczki z najmłodszymi pociechami. Rower cargo dla dzieci będzie nie tylko bezpiecznym, ale i fascynującym środkiem transportu gwarantującym wygodne podróżowanie oraz możliwość obcowania z naturą.

Z kolei w wielu miastach, nawet polskich, można zauważyć służby komunalne i techniczne korzystające z rowerów cargo w swojej codziennej pracy. Ułatwiają im one m.in. docieranie z ciężkimi narzędziami w miejsca pozbawione dróg dojazdowych.

Powyższe przykłady pokazują, że rowery cargo potrafią być naprawdę uniwersalne i zapewne jeszcze wielu zastosowań zostało do odkrycia! Pozostaje z optymizmem patrzeć w przyszłość.