Jak dobrać i jak czytać oznaczenia na oponach rowerowych?

Właściwe ogumienie w rowerze ma ogromne znaczenie. Pneumatyczna opona to wynalazek sprzed ponad stu lat - opatentował go niejaki Pan Dunlop w 1888 roku. Nic więc dziwnego, że z biegiem czasu rosło urozmaicenie jeśli chodzi o możliwości i oznaczenia poszczególnych opon, zwłaszcza że postęp miał tu kręte drogi i często niezależnie prowadzące do kształtu który znamy dziś. Z biegiem czasu pojawiały się też inicjatywy, by oznaczenia opon usystematyzować, ale wtedy pojawiały się też nowe oznaczenia i w uporządkowany świat znów wkradał się chaos.

Dzisiejszy stan jest daleki od porządku, bo oznaczenia jakie mają opony rowerowe przenikają się i wzajemnie uzupełniają. Niemniej jest to już jakiś porządek, a wprowadzenie ETRTO i znajomość oznaczeń pozwala w miarę precyzyjnie dobrać oponę do posiadanej obręczy. Problem funkcjonuje, ponieważ pojawienie się ETRTO nie oznaczało, że znikły pozostałe oznaczenia.

Producenci nie chcą nam ułatwiać życia i nie produkują jednego rodzaju obręczy, ale kilkanaście i każda z nich nadaje się do czego innego. Stąd oznaczenia chcą iść za urozmaiceniem, urozmaicenie chce mieć jakiś porządek. Niezależnie od tego jaki zamęt macie w głowie, postaramy się pokazać najpotrzebniejsze informacje konieczne do poprawnej identyfikacji opon rowerowych. Gotowi? No to w drogę.

Czym jest standard ETRTO w oponach rowerowych?

Opony do roweru podlegały rozwojowi i zmianom - uzgodniliśmy to we wstępie. Dlatego pojawił się ETRTO. Ściślej - pojawił się w latach 60-ych XX wieku, jako odpowiedź producentów na pojawiający się problem unifikacji ogumienia. Powołano European Tyre and Rim Technical Organisation (Europejska Organizacja Techniczna ds. Opon i Dętek), od której skrótem jest właśnie ETRTO. To jeden z najlepszych i najbardziej precyzyjnych układów odniesienia, tak w rowerach górskich jak i szosowych.

Jak czytać ETRTO?

Jest to ciąg dwóch liczb oddzielonych myślnikiem. Druga, trzycyfrowa wartość oznacza średnicę wewnętrzną opony lub zewnętrzną felgi. A pierwsza to średnica opony. W praktyce oznaczenie 40-622 oznacza, że na obręcz o średnicy 622 mm zakładamy oponę o średnicy 40 mm. Oczywiście, jeśli szerokość obręczy jest odpowiednia - bo tu, żeby nie było za łatwo, też są różnice. Krótko i na temat: ETRTO podaje precyzyjny rozmiar opony i jeśli obręcz jest taka sama, zmieścimy na nią oznakowany tak kapeć. Jak się uprzemy - to i szerszy i węższy, zwłaszcza w trekach. W innych rowerach ta tolerancja zależy od wybranej obręczy i po prostu fizycznych możliwości. Warto tę szerokość zmierzyć by unikać problemów.

Jak czytać rozmiary opon rowerowych - system calowy i francuski

W systemie calowym jest jeszcze relatywnie prosto. W najprostszym ujęciu system calowy podaje te same informacje co ETRTO, ale w calach, a nie milimetrach - dodatkowo, pierwsza wartość w calach to średnica zewnętrzna opony, a nie obręczy.

Podany wymiar to więc średnica koła wraz z oponą. Jak to odczytać? Załóżmy że mamy oponę o oznaczeniu 28'x1,50''. 28 cali to 71 cm średnicy zewnętrznej. Od tej wartości musimy odjąć jeszcze wysokość opony i uzyskamy średnicę obręczy - najczęściej będzie to 635 lub 622 mm. Skąd ta różnica? Z cyferki 1,5 która daje nam 40 mm po obu stronach obręczy. Większość z nas się nad tym nie zastanawia - i w sumie słusznie, bo po co gmatwać bardziej? Na koło 28'' zakładamy oponę 28'' i powinno być ok. Tyle że możemy założyć też... 29''. Spokojnie! Dlaczego? Bo są szersze (a więc i wyższe!), ale średnica wewnętrzna opony 29'' jest często taka sama jak 28''. Uff?

No nie "uff", bo żeby jeszcze bardziej zagmatwać, mamy też system francuski. Francuzi oczywiście nie chcieli przyjmować niczego, co ma oznaczenie w calach z racji wrodzonej niechęci do angielskich wynalazków. Wymyślili więc własny system - podobny do ETRTO, ale wzbogacony o literkę.

I tak w systemie francuskim opona rowerowa 700-38C to opona o średnicy zewnętrznej 700 mm i szerokości 38 mm. Tylko ta literka - otóż, Francuzi pomysłowo oznaczyli opony od A do D i im wyżej w alfabecie, tym opona węższa. Tyle że w trakcie rozwoju A i D znikły z rynku a inne literki zastąpiły te nieistniejące. Stąd jeśli system francuski jest niejasny - a uwierzcie, potrafi taki być! - szukajmy oznaczenia ETRTO, które jest najbardziej czytelne. Nie ma tu głupich pytań, pamiętajcie - to Wasze rowery. Macie prawo nie wiedzieć wszystkiego. Dlatego miejsce takie jak nasze jest tak istotne.

Rozmiary opon rowerowych w zależności od rodzaju roweru

Co rower, to obyczaj - chciałoby się rzec. Nasza pasja utworzyła wiele gałęzi i kierunków i każdy rower jest w zasadzie inny, a przenikanie tych kierunków stało się klątwą dla ogumienia. Bo dopóki istniał w miarę czytelny podział na szosę, trekki i górale - było w porządku. Ale pojawił się XC, pojawił się Downhill, a potem pojawiły się gravele i crossy. I każdy z tych rowerów "chciał" mieć swój dedykowany typ - opona rowerowa taka a taka do takiego i takiego roweru. W istniejący układ wprowadziło to kolejny chaos. Zresztą producenci niekoniecznie ułątwiają - na przykład promując oponę 650B i koła 27,5 cala obecne w MTB. Jeśli dobrze się przyjrzymy, mamy tu "normalne" koło 26'', ale zakłada się na nie większą oponę MTB, co daje razem 27,5'' - stąd oznaczenie ETRTO jest tu najlepsze. I najszybciej "ogoli" wybór z chwytów marketingowych.

Poniższa tabelka pokazuje, jakie różnice mamy w przypadku typowych opon rowerowych w różnych oznaczeniach. Popatrzcie, jak oznaczenie ETRTO najlepiej obrazuje różnice:

Zwróćmy uwagę, że ETRTO jest najbardziej precyzyjne - przede wszystkim dlatego, że powstało z inicjatywy samych producentów, którzy zjadali zęby na tworzeniu ogumienia do aut, a tam wszystko musiało być jasne i klarowne. ETRTO w tych przypadkach pokazuje najjaśniej, że rozmiar obręczy się nie różni, różni się tylko szerokość opony.

Jak sprawdzić rozmiar opony w rowerze?

Przede wszystkim - szukamy oznaczeń. W większości są one podane na ściankach opon. Często jako wytłoczony element, więc odporny na upływ czasu. Problem może pojawić się w przypadku opon, które tego oznaczenia nie posiadają. Mierzymy wtedy zewnętrzną średnicę obręczy, bo to umiejscowi nas w skali ETRTO, a potem - średnicę zewnętrzną opony. Mając te informacje, wiemy jaką oponę posiadamy i jakiej będziemy potrzebować.

Jak zmierzyć rozmiar koła w rowerze?

W przypadku rowerów szosowych i górskich różnicy w pomiarze nie ma - najważniejsza jest średnica zewnętrzna obręczy. To wartość podawana w ETRTO, najbliższa wewnętrznemu wymiarowi opony - dalej potrzebny jest już konkretny przelicznik, bo obręcze będą różnić się szerokością i przeznaczeniem. W przypadku rowerów MTB najczęściej stosuje się koła o rozmiarach 26'', 27,5'' i 29''. Na szosie - standard to 28'', w trekach jest różnie chociaż najczęściej to także 28'' ale o innej szerokości. Gravele z kolei często wahają się między kołami 28 a 26, z racji że na te drugie założymy grubsze i szersze ogumienie pozwalające lepiej pokonywać grząski i urozmaicony teren.

Jak dobrać rozmiar opony w rowerze?

Jak widzicie z powyższego tekstu, wyjaśnienie zagmatwanego szaleństwa jakim jest oznakowanie opon rowerowych, bywa trudne. Najważniejsze dane możemy jednak nieodmiennie odczytać z samych opon bądź mierząc te opony i posiadane obręcze. Jeśli do danych obręczy chcemy założyć szersze lub węższe opony - istnieje tu spora tolerancja. O ile oczywiście ogumienie zmieścimy w mechanizmach roweru - szczękach hamulcowych i widelcach.

Duże rozbieżności nie są spotykane w rowerach trekkingowych, szosowych i gravelach: tu dość dokładnie podawane są oznaczenia, często nie tylko w jednym standardzie. Problematycznie robi się przy MTB, gdzie często różnice między skrajnymi rodzajami ogumienia to szalone wartości - wtedy pamiętajmy że rower ma swoje ograniczenia.

Dobra guma nie jest zła - opona rowerowa współczesnym sekretem

Mnogość oznaczeń i płynąca z nich niekonsekwencja oznacza, że często stoimy przed ogromnym problemem przy doborze odpowiedniego ogumienia. Wystarczy wiedzieć, że system metryczny najczęściej pojawia się w rowerach szosowych, a calowy - w trekach i górskich, by zrozumieć że kierunki na których te dyscypliny się przenikają (cross, gravel), będzie rodzić kłopoty.

Dlatego też zachowajmy spokój, nie usiłujmy na siłę dokonywać skrajnych zmian a we wszystkich pytaniach możecie zwrócić się do nas - rozumiemy płynący z oznaczeń zgiełk i trudności. Mamy nadzieję, że choć częściowo go rozjaśniliśmy.