Jak dobrać kasetę rowerową? Wybierając musisz wziąć te czynniki pod uwagę

Kaseta rowerowa - zespół zębatek nałożony na piastę tylnego koła, sekret naszego komfortu i dynamiki, serce naszego układu napędowego. Jak ją dobrać? Ile przełożeń powinniśmy mieć? Większa ilość przełożeń, czy ich płynny zakres? Dwa blaty z przodu czy jeden? Kaseta rowerowa Campagnolo, SRAM czy Shimano? Każde z tych pytań ma głęboki sens dla Was jako końcowego użytkownika i konieczne jest poznanie pewnego zakresu wiedzy aby dokonywać właściwych wyborów. Dobrze dobrana kaseta współpracuje idealnie z innymi komponentami roweru jak łańcuch i przerzutki, ale także - a może przede wszystkim! - z naszymi możliwościami, dając nam szansę jeździć płynnie, wykorzystując pełną moc i w najbardziej pożądanym zakresie parametrów.

Rozwiejemy dziś tajemnice współczesnych kaset rowerowych, tak abyście mogli dokonać mądrego, dobrego wyboru swojej - kaseta rowerowa w Waszym rowerze powinna być odzwierciedleniem Waszych potrzeb i możliwości. Podpowiemy dziś, jak ją wybrać, by pracowała dla Was jak najlepiej. Wskażemy zalety dużej ilości przełożeń i tego jak je dobrać. Zapraszamy.

Ilość biegów (rzędów)

Jest to ilość zębatek, jakie są zainstalowane na kasecie rowerowej. Wolnobieg kończył się na siedmiu, góra ośmiu rzędach - więcej nie był w stanie dźwignąć technologicznie. Kasety mogą znacznie więcej - 9/10/11/12 rzędów to obecnie uproszczony standard. Oczywiście możemy to zintegrować z jednym bądź z dwoma blatami z przodu, w zależności od potrzeb.

Ile biegów powinien mieć rower?

Odpowiedź na to pytanie jest dość trudnym zagadnieniem. Kaseta rowerowa znacznie zwiększyła potencjalne możliwości w tym zakresie, rozszerzając osiągane horyzonty i zmieniając pojęcie "uniwersalności" jako takiej. Od tej pory, przy nieustannym rozwoju, możemy znaleźć zakres przełożeń, który będzie dla nas bardzo indywidualny i jednocześnie doskonale dopasowany. Duża ilość biegów to duża uniwersalność - prędkość na płaskim, duża moc na podjazdach, możliwość znalezienia idealnego przełożenia przy pracy z obciążeniem czterech sakw rowerowych czy też lepsze zdolności na nierównościach. Jednocześnie zwiększająca się ilość biegów to pułapka - bo nie korzystamy ze wszystkich.

Brzmi to nieco paradoksalnie, ale taka jest prawda. Posiadanie dużej ilości przełożeń jest komfortowe, jeśli korzystamy z nich często. Natomiast jeśli jeździmy bardziej rekreacyjnie, skrajne zębatki często pozostaną zwyczajnie niewykorzystane. Ilość biegów ma więc znaczenie, ale równie istotne jest jakie to są biegi. Kolarz którego kaseta ma duży zakres biegów a poszczególne zębatki mają spore różnice w ilości zębów między sobą jest zmuszony do częstej zmiany biegów. Kolarz który ma mniejszą kasetę, ale zębatki różnią się w niej np. o jeden ząbek, jeździ płynniej.

Oczywiście różnice wynikają z tego, jak jeździmy. Inaczej będzie poruszać się cyklista trekkingowy, który ma przed sobą różnorodny teren o znacznej amplitudzie wysokości i nawierzchni, inaczej kolarz szosowy a inaczej typowy XC. Do każdego stylu można dopasować ilość przełożeń i mają one swoje zakresy dzięki którym jazda w danym rodzaju jest najbardziej efektywna. Pamiętajcie, że nie zawsze więcej znaczy lepiej a zwiększanie ilości przełożeń powinno iść w parze z mądrym doborem ich zakresu.

Kompatybilność

Niezwykle istotny aspekt, którego nie możemy pominąć. Współpraca pomiędzy poszczególnymi elementami jednośladu musi przebiegać w maksymalnej równowadze. Dlatego nie zakładamy 10-rzędowej kasety zostawiając ośmiorzędową przerzutkę i manetkę. Przy zmianie jednego komponentu (najczęściej kasety), zmieniamy także przerzutkę która obsłuży większy zakres przełożeń oraz manetki aby unikać niekorzystnej pracy łańcucha czy zębatek. Jednocześnie, jeśli chcemy jeździć szybciej, wcale nie potrzebujemy większej ilości zębatek - częściej wystarczy ich lepszy dobór.

Współczynnik Q

W trakcie doboru kasety może pojawić się gdzieś w specyfikacji współczynnik Q, który odnosi się bezpośrednio do korby, ale który ma przełożenie na prowadzenie łańcucha i tym samym uzyskiwaną ergonomię. Kolarz mający odpowiednio dobrane parametry szerokości jedzie efektywniej - a więc szybciej lub z większą mocą. Współczynnik Q to odległość między ramionami korby, definiowana też przez szerokość osi suportu. Im korby bliżej siebie, tym współczynnik Q jest mniejszy, a pedałowanie bardziej efektywne.

Dlaczego? Bo jest bardziej zbliżone do ludzkiego chodu, a ruch kończyn i bioder jest najlepszy i minimalizuje ryzyko kontuzji. Z drugiej strony, większy współczynnik Q pozwala na więcej mocy w trudnym terenie. Wszystko zależy także od uzyskiwanej kadencji i dopiero tak misterne połączenie daje nam większą prędkość czy lepsze efekty w kolarstwie górskim. Jak widać, to złożone zagadnienie, a spowodowane tylko przez wymianę kasety. Porusza jednak kwestię efektywnego korzystania z przełożeń, a nie tylko ich zwiększania.

Liczba przełożeń - im więcej, tym lepiej?

Większa ilość przełożeń nie zawsze oznacza lepszą jazdę. Ma jednak duże znaczenie dla płynności układu, jeśli porusza się w tym samym zakresie. Mówiąc krótko: mamy dwie kasety, jedną 8-rzędową i drugą 11-rzędową poruszające się w tym samym zakresie 11-48 (najmniejsza i największa zębatka). 11-rzędowa będzie pozwalała na pracę w o wiele płynniejszym stopniu. Biegi da się zmieniać płynnie, bez przeskoków dzięki temu że różnice między zębatkami nie będą zbyt duże. Optymalizuje to pracę cyklisty - może on dobrać przełożenie idealnie do danej sytuacji, terenu i potrzeb oraz możliwości.

Duża ilość przełożeń - zwłaszcza tych o sporym zakresie np. 10-52 (dwunastorzędowe kasety firmy SRAM mają taki zakres) pozwala na eliminację przedniej przerzutki. Lepiej dobrać bowiem dwunastorzędową kasetę z tyłu do jednorzędowego blatu z przodu. Takie połączenie jest lżejsze i bardziej efektywne a gęsto zintegrowane ze sobą zębatki kasety pozwalają na płynną pracę całego układu, oczywiście pod warunkiem stosowania dedykowanego łańcucha.

Na drodze spotkamy się z ogromną liczbą sytuacji, terenów, ich nachylenia i nawierzchni. Duża ilość przełożeń to oczywiście nasza potencjalna odpowiedź - pod warunkiem, że będziemy z nich rzeczywiście korzystać. Zatem ilość przełożeń ma znaczenie, ale dodajmy - tych wykorzystywanych efektywnie podczas jazdy. Upraszczając - lepiej mieć kasetę 9-rzędową i korzystać ze wszystkich zębatek niż 11-rzędową i korzystać z trzech czy czterech.

Zakres przełożeń

Obecnie zakres przełożeń jest dobierany na tyle indywidualnie, że każdy z nas znajduje go dla siebie w drodze doświadczeń i własnego rozwoju. Jednocześnie jest to dobór trudny. Przykładowo, mamy z tyłu kasetę 9-rzędową, która z zakresem 12-48 wydaje nam się rozwiązaniem zbyt wąskim. Zamiast jednak zmieniać od razu kasetę, można zmienić przedni blat na mniejszy - da to nam nieco inny stosunek siły do uzyskiwanej kadencji, i wtedy nasza kaseta nagle zyska nowe życie. Takie przykłady można mnożyć i dowodzą, że każdy kolarz jest inny i dla każdego istnieje inny idealny zakres przełożeń. A wielu z nas wystarczy w zupełności to, co oferują nam producenci.

Jaki zakres przełożeń wybrać?

W zależności od tego czy potrzebujemy w rowerze dużej prędkości (szosa) czy mocy (MTB), możemy posłużyć się kalkulatorem przełożeń i uzyskać przybliżoną informację jaką prędkość osiągniemy poruszając się na danych kołach, posługując się daną korbą. Otrzymany wynik możemy spisać, dobierając indywidualnie przełożenia twarde do szybkiej jazdy i te do wspinania się pod górę.

Kalkulator znajdziecie tutaj: http://www.bikecalc.com/speed_at_cadence.

Można tu wpisać wszystkie potrzebne parametry aby uzyskać określoną wiedzę - jaką kadencję i prędkość możemy uzyskać, na określonych kołach przy określonej przedniej tarczy. Następnie, uzyskane efekty przekładamy na potencjalny zakup: znacznie prościej znaleźć teraz kasetę o pasującym do nas zakresie.

I nadal to nie wyczerpuje tematu - bo może okazać się, że mimo wszystko lepiej jeździmy na węższym zakresie, a mniej męczymy się używając zupełnie innych przełożeń niż te narzucone przez kalkulator. Wynika to z bardzo indywidualnego traktowania tematyki - spotykamy masę sytuacji na drodze, jeździmy w bardzo różnych stylach, mamy różne cele. Dla każdego istnieje więc zupełnie inna jakość przełożeń.

Oczywiście producenci mimo wszystko standaryzują swoją pracę i oferują nam kasety rowerowe do konkretnych rodzajów jazdy.

• Długodystansowe: 11-34, 12-36
• Szosowe: 11-28 / 11-32
• MTB: 11-46 / 11-51 / 10-52

W wielu przypadkach cykliści zaczynają eliminować przednie przerzutki, zakładając większe kasety z tyłu. Przy rowerach długodystansowych i trekkingowych nadal występują dwa blaty (50T/34T).

Pamiętaj o nowym łańcuchu

Przy zakładaniu nowej kasety nowy łańcuch jest obowiązkiem. Nic tak nie niszczy zębatek jak wyciągnięty łańcuch, a kiedy zwiększymy ich ilość, często konieczny jest węższy model pozwalający na płynniejszą pracę z większą ilością zębatek. Jest to nieodzowny, obowiązkowy wydatek. Jak sprawdzić, czy łańcuch potrzebuje wymiany? Stosujemy przymiar łańcucha - proste urządzenie za kilkanaście złotych, które pozwala precyzyjnie i prosto określić jego stan i wskazać na konieczność wymiany. Jest ona bardzo ważna - dla bezkolizyjnej pracy całej kasety. Również przy wymianie przedniej korby np. na układ 1x11 będziemy potrzebować nowego łańcucha.

Regularne dbanie o łańcuch oczywiście wydłuży jego życie. Systematyczna kontrola, czyszczenie za pomocą dostępnej chemii i sprawdzanie stanu jego wyciągnięcia to gwarancja długiego używania.

Producenci kaset rowerowych

Na polskim rynku obecnych jest kilku producentów godnych uwagi. Oczywiście najwięksi to renomowane firmy SRAM i Shimano. Wybór jest tu największy, dobór poszczególnych zębatek może być dokonywany bardzo indywidualnie. Jakościowo firmy potrafią stworzyć produkty naprawdę z wysokiej półki - SRAM GX Eagle to niemal najjaskrawszy przykład. Obok nich mamy dostęp do firm takich jak Campagnolo i Rotor, które wprowadziły już do użycia kasety 13-rzędowe.

Oczywiście ogromny wachlarz produktów to także zaleta. Możemy wybrać modele tańsze i drogie, oraz horrendalnie drogie. Wszystko zależy od naszych potrzeb. Oto kilka przykładów kaset rowerowych w klasie top, medium i rekreacyjnej.

Nasz subiektywny wybór to:

Kaseta rowerowa dla mnie i mojego roweru

Jak widać z powyższego tekstu, dobór odpowiedniej kasety rowerowej z idealną ilością przełożeń jest niełatwy - ale możliwy. Oczywiście jeśli zakładamy rozwój, część rozwiązań ulegnie naturalnej ewolucji i będziemy zmieniać kasetę lub korbę po raz kolejny. Dla naszej aktualnej sytuacji ważne jest, by szczerze określać swoje możliwości i potrzeby. Mając tę wiedzę możemy idealnie dobrać kasetę rowerową, zwiększając ilość przełożeń i gwarantując płynniejszą pracę całego układu napędowego. A to przełoży się na większą efektywność podczas jazdy, tak przy osiąganiu wysokich prędkości jak i dużych mocy.

Dobór jest tu nadal bardzo indywidualny i musimy jasno odpowiadać sobie na pytania, aby uzyskiwać konkretne odpowiedzi w postaci sprzętu i zakresu jego pracy. Zachęcamy do pytań, dobierzcie swoją idealną kasetę rowerową.