Rower na pasek – korzyści z braku łańcucha napędowego

Rower z paskiem napędowym to na polskich drogach jeszcze dość rzadki widok, jednakże patrząc na dynamiczny rozwój tego segmentu i coraz większą popularność na zachodzie Europy, prawdopodobnie rowery na pasku wkrótce staną się modne również w Polsce. Szacuje się, że w Niemczech już ok. 30% nowych modeli korzysta z tego rozwiązania technologicznego. Dlatego przybliżamy sposób działania, zalety i wady napędów paskowych oraz doradzamy, dla kogo rower z paskiem zamiast łańcucha będzie najlepszym wyborem.

Rower z napędem na pasek – stara rewolucja

Zacznijmy od odrobiny faktów. Chociaż rower na pasku wielu cyklistom może wydawać się absolutnym novum, jeśli sięgniemy nieco wstecz, okaże się, że takie przekonanie dalekie jest od rzeczywistości. Historia roweru na pasek jest znacznie, znacznie dłuższa niż można byłoby zakładać.

Po pierwsze, technologia, jaką jest pasek napędowy, od lat znana jest w lotnictwie, przemyśle samochodowym, wykorzystuje się ją w różnych maszynach produkcyjnych, a w motocyklach uważana jest za jedną z najbezpieczniejszych dostępnych na rynku. Szczególnie ważne jest to ostatnie zastosowanie, ponieważ pokazuje, że pasek zębaty doskonale radzi sobie z obciążeniami znacznie większymi niż te występujące podczas pedałowania.

Po drugie, jak już wspomnieliśmy – rowery z napędami paskowymi również nie są nowym pomysłem! Pierwsze opatentowane rozwiązanie tego typu sięga jeszcze XIX w.! Rower bez łańcucha nie wszedł wtedy jednak jeszcze do masowej produkcji. Na to przyszło poczekać światu do lat 80. XX w., kiedy na rynku pojawiły się rewolucyjne rowery z napędami paskowymi od Bridgestone Picnica. Ówczesne modele miały rowerowy pasek zębaty wyprodukowany przez firmę Harley-Davidson. Rozwiązanie jednak nie przyjęło się i zostało na długo zapomniane.

Historia roweru na pasek nabrała ponownie tempa dopiero w ostatnich latach, przede wszystkim za sprawą firmy Gates, która obecnie jest głównym producentem systemów tego typu określanych przez samą markę napędem Gates Carbon Drive (Napęd Karbonowy Gates). Przedsiębiorstwo zadbało, aby ich oferta obejmowała nie tylko pasek zębaty, ale również specjalnie przystosowany do niego osprzęt, który sprawi, że cyklista otrzyma naprawdę komfortowy w użytkowaniu i bezobsługowy napęd do roweru.

Warto również zauważyć, że rowery na pasku zostały ponownie odkryte prawdopodobnie ze względu na pojawienie się na rynku i popularyzację e-bike’ów. Rowery elektryczne za sprawą swojej specyfiki bardziej eksploatują łańcuch, przez co ten, a wraz z nim pozostałe komponenty, szybciej się zużywa. Rowerowy pasek karbonowy jest znacznie mniej wrażliwy na duże obciążenia, stąd chętnie wykorzystywany jest właśnie w tzw. elektrykach.

Rowerowy pasek karbonowy – budowa

Cykliści mający prawo jazdy, mogą zastanawiać się, czy rower z napędem na pasek zębaty korzysta z rozwiązań zbliżonych do tych obecnych w rozrządzie samochodowym i okazuje się, że to dobry trop. Współczesne Gates Carbon Drive i odpowiedniki innych firm mają budowę bardzo zbliżoną do wersji stosowanych w autach.

Kluczowym elementem jest rdzeń wykonany z niesamowicie wytrzymałego włókna węglowego (stąd czasem mówi się, że rowery na pasku mają napęd karbonowy). Wierzchnia warstwa również pokryta jest tym materiałem w celu zwiększenia jej trwałości, a spód paska zwykle ma powłokę nylonową. Z kolei do produkcji samych zębów stosuje się poliuretan, który jest bardzo odporny na zmienne warunki atmosferyczne.

Zalety rowerów bez łańcucha

Rower z napędem na pasek zębaty jest coraz popularniejszym wyborem, ponieważ nie można zaprzeczyć, że jednoślad bez łańcucha ma wiele plusów. Zalety paska wymieniane przez zwolenników tej technologii to przede wszystkim:

• Trwałość – wynika ona wprost z tego, jaki materiał paska napędowego jest dominujący w konstrukcji. Karbonowy pasek zawsze będzie trwalszy niż tradycyjna część układu napędowego. Zakłada się, że wytrzyma on przejechanie z nim nawet 25 tys. km, podczas gdy łańcuch tylko 5 tys. km.
• Bezawaryjność – pasek zębaty w rowerze w przeciwieństwie do łańcucha nie zawiera elementów metalowych, co za tym idzie, z czasem nie będzie korodował – sól i woda są mu niestraszne. Ponadto nie rozciąga się w wyniku eksploatacji, więc karbonowy pasek znacznie rzadziej ulega awarii.
• Bezobsługowość – decydując się na pasek zębaty, smar przestaje być potrzebny. Konserwacja ogranicza się do przemycia napędu wodą. Dodatkowo mocne napięcie paska praktycznie uniemożliwia jego spadnięcie, co jest częstą bolączką w przypadku łańcuchów.
• Czystość – brak konieczności korzystania ze smarów przekłada się również na znacznie większą czystość. Tradycyjny, tłusty napęd przyciąga kurz i brud.
• Cicha praca – specyfika roweru z paskiem napędowym sprawia, że jest on praktycznie bezdźwięczny podczas pedałowania, pozbywając się łańcucha, znikną dobrze znane wszystkim rowerzystom trzaski, szczególnie dokuczliwe w niepogodę.
• Niska waga – wybór roweru na pasek pozwala także zmniejszyć masę jednośladu. Gates Carbon Drive waży mniej niż dowolny napęd łańcuchowy.
• Płynność jazdy – konstrukcja, cicha praca i mniejsza waga w porównaniu do tradycyjnych jednośladów sprawiają, że rower na pasek oferuje przyjemniejszą, łagodną jazdę. Płynność odczuwalna jest przede wszystkim przy ruszaniu.

Czy napęd na pasek jest dla mnie? – specyfika i konsekwencje

Trudno podważyć liczne zalety napędu paskowego, trzeba jednak pamiętać, że jego zastosowanie niesie za sobą również konsekwencje. Niestety żadne rozwiązanie nie jest idealne i warto dostrzegać także wady napędu na pasku.

Przede wszystkim pasek karbonowy nie może być rozpinany. Oznacza to, że to rama w rowerze na pasek wymaga możliwości jej rozłączenia. Co za tym idzie, konieczne jest wykorzystanie konstrukcji fabrycznie przystosowanej do takiego napędu bądź przerobienie jednośladu na własną rękę.

Rower z paskiem napędowym zazwyczaj korzysta także z piasty wielobiegowej (planetarnej). Nie zamontujemy na nim przerzutki zewnętrznej ani kasety, co przekłada się na ograniczony zakres przełożeń. Dlatego bardzo rzadko spotyka się rower na pasek MTB lub stricte sportowy, chociaż w tym segmencie rynku również dostrzegalne są ostatnio spore zmiany. Ograniczeniem jest jednak cena, o której trzeba wspomnieć, omawiając wady napędu na pasku. Zarówno dobór specjalnej ramy, jak i sam pasek zębaty, wymagają sporej inwestycji. Rosnąca popularność jednośladów tego typu co prawda wpływa pozytywnie na ceny, ale trzeba powiedzieć to jasno – napęd na pasek będzie zawsze droższy niż tradycyjny, choćby przez używane do produkcji materiały.

Wybór roweru na pasek może nie być również strzałem w dziesiątkę dla cyklistów lubiących personalizować swój jednoślad i kombinować z doborem poszczególnych części. Przednie i tylne zębatki muszą w przypadku rowerów na pasku mieć zbliżoną do siebie średnicę, aby uniknąć nadmiernego tarcia. Swoboda doboru komponentów jest więc dużo mniejsza, bo liczba współgrających kombinacji jest mocno ograniczona. Warto także dodać, że omawiane rozwiązanie technologiczne wymaga naciągania paska z dużą precyzją i mocą. Do tej operacji niezbędne jest specjalne narzędzie, a samo silne napięcie może zmniejszać żywotność łożysk w tylnej piaście i suporcie.

Specyfika roweru z paskiem napędowym komplikuje także serwisowanie. Napinany pasek wymaga, by tylne koło mocowane było śrubami zamiast szybkozamykacza lub klasycznej osi przelotowej, więc w razie konieczności wymiany dętki proces jest znacznie trudniejszy i bez narzędzi się nie obejdzie.

Rzadkość rowerów na pasek sprawia także, że części zamienne są do nich trudniej dostępne i mniej mechaników specjalizuje się w ich naprawach, co może być szczególnie kłopotliwe w razie ewentualnej awarii np. w czasie wyprawy rowerowej.

Osprzęt kompatybilny z napędami na pasek

Jak już wspominaliśmy wcześniej, opisując zalety i wady napędów paskowych, trzeba liczyć się z ograniczonymi możliwościami wyboru pasujących części. Nie wszystkie najpopularniejsze grupy SRAM lub Shimano będą odpowiednie. Konieczne jest posiłkowanie się produktami mniej znanych firm specjalizujących się w tej konkretnej gałęzi kolarstwa.

Paski napędowe

Zdecydowanie najpopularniejsze serie w Polsce to Gates Carbon Drive CDN, CDX, CDC i ST. Poszczególne serie przeznaczone są do innych zastosowań: CDX jest najwyższą klasą, stworzoną z myślą o największych obciążeniach; CDC nada się do jazdy turystycznej i trekkingowej, a CDN i ST najlepiej sprawdzą się przy rowerach miejskich.

Piasty wielobiegowe (planetarne)

W tej kategorii dominuje osprzęt od japońskiego giganta Shimano – 3, 7 i 8-biegowowe Nexus lub 8 i 11-biegowe Alfine. Druga z wymienionych serii ma większą liczbę przełożeń, więc lepiej sprawdza się w trudnym terenie. Wartym uwagi są również piasty planetarne od producentów Rohloff, Enviolo czy Kindernay kierowane do bardziej zaawansowanych użytkowników.

Rowerowe skrzynie biegów

Ciekawą ofertę dla osób zainteresowanych rowerami bez łańcucha prezentuje niemiecka marka Pinion. Produkuje ona skrzynie biegów, które stanowią alternatywę dla piast planetarnych. Pinion C-Line z 6, 9 lub 12-biegami dedykowane są jednośladom trekkingowym, MTB i e-bike’om, a seria P-Line znajduje zastosowanie w rowerach do jazdy wyczynowej.

Jaki rower na pasek wybrać?

Spoglądając na wszystkie zalety i wady napędów paskowych, można stwierdzić, że o ile nie dysponuje się bardzo dużymi środkami, najlepiej sprawdzą się one u osób, które doceniają wygodne podróżowanie, bez martwienia się o prace serwisowe. Szczególnie jeśli mówimy o jeździe miejskiej, ponieważ póki nie wyruszymy na odludzie, wszelkie minusy związane z ewentualnymi awariami i dostępnością części nie powinny mieć większego znaczenia.