Wypadek na rowerze – jak postępować i kiedy należy szukać pomocy medycznej?

Często wypadek drogowy to coś, co oglądamy tylko w telewizji, póki nam się nie przydarzy, wydaje się czymś całkowicie nierealnym – a niestety każdy może stać się zarówno ofiarą, jak i sprawcą – wystarczy chwila nieuwagi – naszej lub innego uczestnika ruchu drogowego. A czy wiesz, jak powinieneś zachować się w razie kolizji lub wypadku rowerowego? Potrafiłbyś udzielić pierwszej pomocy? I czy wiesz, czy rowerzyście przysługuje odszkodowanie? W tym artykule postaramy się przybliżyć Ci wszystkie najważniejsze zagadnienia związane z wypadkami rowerzystów – miłego czytania!

• Kolizja to zdarzenie drogowe, w którym nikt nie odniósł obrażeń.
• Wypadek drogowy to sytuacja, w której są ranni.
• W przypadku wypadku rowerowego należy zadbać o bezpieczeństwo, powiadomić pogotowie i policję oraz udzielić pomocy poszkodowanym.
• Rowerzyście przysługuje odszkodowanie, jeśli jest ofiarą wypadku. Cyklista może także wykupić dodatkowe ubezpieczenie rowerowe.
• Więcej artykułów na temat części, rowerów, treningów i porad znajdziesz na naszym blogu.

Kolizja a wypadek na rowerze

Zanim przejdziemy do tego, jak powinno się reagować w razie niespodziewanego zdarzenia na drodze, zadajmy sobie na pytanie, kiedy w ogóle wypadek rowerowy ma miejsce?

Pozornie odpowiedź na to pytanie zdaje się oczywista – na drodze doszło do przykrego wydarzenia z udziałem cyklisty, potrzebna jest pomoc – ale możemy mieć do czynienia albo z kolizją, albo z wypadkiem. Chociaż w mowie potocznej chętnie stosujemy te słowa zamiennie, to ważne jest, aby celnie rozróżniać oba te zdarzenia. Dlaczego?

Po pierwsze – kiedy będziesz wzywać pomoc, służby zupełnie inaczej zareagują, jeśli miejsce miała kolizja rowerowa a inaczej, jeśli usłyszą, że wydarzył się wypadek drogowy rowerzysty.

Po drugie – w zależności, czy jesteś uczestnikiem wypadku, czy kolizji masz zupełnie inne obowiązki, które analizujemy w dalszej części artykułu.

A jak odróżnić wypadki drogowe od kolizji? Szczegółowo kwestią definicji przyjrzymy się w następnym punkcie, ale najważniejsze byś zapamiętał, że kolizja to zdarzenie o mniejszych konsekwencjach, w którym nikt nie doznał uszczerbku na zdrowiu. Gdy doszło do wypadku na rowerze – zawsze są ranni.

Czym różni się wypadek od kolizji na rowerze – definicje (i ich brak)

Zgodnie z tym, co wyjaśniliśmy powyżej – wypadek drogowy rowerzysty to sytuacja znacznie poważniejsza, w którejś ktoś z uczestników zdarzenia ucierpiał. Jeśli zjawisko jest klasyfikowane jako kolizja – nie mogło dojść do uszczerbku na zdrowiu (ewentualne obrażenia to siniaki i zadrapania). W związku z tym kolizja samochodem czy rowerem zwykle ma miejsce wtedy, kiedy dochodzi jedynie do uszkodzenia mienia (np. wgnieciona karoseria, zbita szyba itd.). Kolizja rowerowa określana jest nieraz też jako stłuczka.

Warto zauważyć, że tak jak mowa potoczna, tak i definicja słownikowa niewystarczająco precyzyjnie rozróżnia wypadek na rowerze od kolizji. Za Słownikiem Języka Polskiego PWN – kolizja to „zderzenie się obiektów, zwłaszcza pojazdów, będących w ruchu”^[1] a wypadek – „nieszczęśliwe wydarzenie, które spowodowało straty materialne, w którym ktoś ucierpiał”^[2]. Jak widać mamy w objaśnieniu zaznaczone, że wypadki powodują uszczerbek, ale fragment o stratach materialnych może być mylący, a dodatkowo trzymając się słownikowej definicji kolizji – wypadek bez problemu mógłby się w nią wpisywać.

Dlatego osoby chcące w pełni zrozumieć czym jest wypadek rowerowy i kolizja muszą odwołać się raczej do przepisów polskiego prawa niż słownika – choć jak zaraz się okaże, to także nie jest rozwiązanie perfekcyjne.

O wypadkach mówi art. 177 § 1 i 2 kodeksu karnego. Zgodnie z nim wypadki drogowe to zdarzenia, w których w wyniku naruszenia obowiązujących przepisów inna osoba doznała obrażeń, które zaowocowały śmiercią, trwałym uszczerbkiem na zdrowiu lub spowodowały naruszenie czynności narządu ciała, lub rozstrój zdrowia na okres powyżej 7 dni. Kodeks Karny przewiduje, że sprawca jest zagrożony karą do nawet 8 lat pozbawienia wolności (w skrajnych przypadkach).

Jak widać art. 177 KK wyczerpująco definiuje, czym jest wypadek, niestety polskie prawo nie jest już tak klarowne w przypadku kolizji – jej objaśnienia w przepisach po prostu… nie ma. W poszukiwaniu wskazówek, jak powinna być definiowana kolizja samochodem lub rowerem najlepiej odwołać się do art. 8 kodeksu wykroczeń. Przeczytamy tam, że kto nie zachowuje należytej ostrożności, powoduje zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym, podlega karze grzywny. Chociaż słowo „kolizja” w tekście nie pada, to widoczna jest odmienna kwalifikacja czynu – kolizja drogowa będzie traktowana jak wykroczenie, a wypadek może być przestępstwem.

Jesteś świadkiem lub uczestnikiem wypadku, lub kolizji? Zadbaj o bezpieczeństwo!

Chociaż nikt nie chce byś świadkiem, a tym bardziej stać się sprawcą lub ofiarą wypadku, lub kolizji – trzeba brać to pod uwagę – niezależnie od tego, jak doświadczonym cyklistą jesteś. Dlatego warto być mentalnie przygotowanym na taką ewentualność i wiedzieć, jak powinno się postępować. W tej i kolejnych częściach tekstu, krok po kroku przedstawimy, jak reagować, kiedy miejsce będzie miała kolizja rowerzysty lub wypadek.

Pierwsza, absolutnie najważniejsza rzecz, która niezależnie od charakteru zdarzenia zawsze stosuje się przy udzielaniu pierwszej pomocy to zadbanie o bezpieczeństwo własne, a następnie – zabezpieczenie miejsca zdarzania, tak aby przypadkiem nie ucierpiały kolejne osoby. Pod żadnym pozorem nie powinieneś opuszczać miejsca wypadku lub kolizji przed upewnieniem się, czy trzeba podjąć dalsze działania i jakie – jeśli są ranni, pomoc poszkodowanym jest obowiązkowa, nieudzielenie jej zagrożone jest karą pozbawienia wolności nawet do lat 3 (art. 162 § 1 KK).

Jeżeli w danej sytuacji to Ty ucierpiałeś – zadbanie o siebie jest szczególnie ważne. Dobrze sprawdź swój stan, obrażenia po wypadku lub kolizji mogą początkowo nie być widoczne i nie dawać żadnych oznak, unikaj gwałtownych ruchów, bo mogą Ci zaszkodzić. Jeśli możesz pomóc innym – zrób to, ale na siłę nie próbuj zgrywać bohatera.

Pierwsza pomoc po kolizji na rowerze

Dalsze kroki, które należy podjąć, zależne są od tego, jak ocenisz zaistniałą sytuację. Nikomu nic poważnego się nie stało i stwierdzasz, że to tylko kolizja rowerzysty? W tym przypadku będziesz miał znacznie mniej do zrobienia.

Po zadbaniu o bezpieczeństwo (nigdy o nim nie zapominaj!), pierwsza pomoc ograniczy się do sprawdzenia, czy z innymi uczestnikami kolizji wszystko w porządku. Mogą być w szoku, warto ich wesprzeć i uspokoić, jeśli okaże się to konieczne.

Co bardzo ważne, jeżeli doszło do kolizji z Twoim udziałem – pojazdy biorące w niej udział możliwie najszybciej powinny zostać usunięte z drogi, aby nie blokowały przejazdu (za co można dostać mandat). Ruch drogowy z naszej winy nie powinien zostać wstrzymany lub utrudniony – wyjątkiem są sytuacje, gdy z jakiegoś powodu usuniecie pojazdu z drogi, jest niemożliwe, ale w przypadku kolizji na rowerze raczej się to nie zdarza.

Jeżeli uczestniczyłeś jedynie w stłuczce, nie ma także obowiązku powiadamiać służb mundurowych. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy uczestnicy kolizji nie potrafią dojść do porozumienia, kto jest winny – wtedy wezwanie policji do pomocy w ustaleniu sprawcy jest najlepszym rozwiązaniem. Powinieneś ją zawiadomić również, gdy podejrzewasz, że w czasie stłuczki doszło do popełnienia przestępstwa (np. kierowca auta wygląda na pijanego).

Bardzo ważne! Jeżeli uczestniczysz w kolizji rowerowej, która sprawia wrażenie całkiem niewinnej, ale nie masz stuprocentowej pewności, że z Tobą lub inną osobą jest wszystko w porządku – nie bój się wezwać pomocy lekarskiej! Jak wspominaliśmy – obrażenia mogą być początkowo niewidoczne i nie należy bagatelizować nawet najmniejszych oznak rozstroju organizmu!

Pierwsza pomoc po wypadku na rowerze

Wypadki na rowerze jako zdarzenia znacznie poważniejsze, wymagają również bardziej stanowczych i jasno określonych działań. Oczywiście na początku – niezmiennie – konieczne jest zabezpieczenie siebie i otoczenia. Pamiętaj, jednak, że w przeciwieństwie do kolizji na rowerze – nie wolno Ci przestawiać pojazdów biorących udział w zdarzeniu!

Jeżeli doszło do wypadku – będą ranni. Jesteś zobowiązany pomóc poszkodowanym i zapewnić im właściwą opiekę (przypominamy, że niezrobienie tego jest ścigane karnie). Niezwłocznie powinieneś powiadomić pogotowie ratunkowe oraz policję – w niektórych przypadkach konieczne może okazać się także wzywanie pomocy straży pożarnej.

Ponieważ cała sytuacja najprawdopodobniej będzie dla Ciebie bardzo stresująca – najprościej zadzwonić na numer alarmowy 112, gdzie dyspozytor na podstawie wywiadu z Tobą określi, jak nagląca jest pomoc, przekaże dane do konkretnych służb, a co najważniejsze – będzie Cię instruował przez telefon, co powinieneś dalej robić.

Jeśli jadący na rowerze i inni uczestnicy wypadku drogowego otrzymali od Ciebie już pomoc i wygląda na to, że ich życiu nic nie zagraża, a wciąż na miejscu nie zjawiła się policja i medycy – możesz zająć się spisywanie danych personalnych świadków wypadku, numerów rejestracyjnych i innych informacji, które mogą potem przydać się służbom.

Gdzie szukać pomocy medycznej po wypadku rowerowym?

Zgodnie z tym, co napisaliśmy w poprzedniej części tekstu – zaraz po wypadku rowerowym – najlepiej niezwłocznie dzwonić na 112 (lub 999). Rozmawiając z dyspozytorem, postaraj się mieć już możliwie jak najbardziej szczegółowy ogląd sytuacji. Wtedy zgłoszenie przebiegnie sprawnie, a co za tym idzie, pomoc przybędzie szybciej i odpowiednio przygotowana. Podaj swoje dane, opowiedz co i gdzie się stało oraz poinformuj, ile osób jest poszkodowanych i w jakim stanie się znajdują. Jeśli o czymś zapomnisz – nie przejmuj się – dyspozytor na pewno o wszystko dopyta i raczej się nie rozłączy, zamiast tego pomoże Ci ogarnąć całą sytuację.

A co, jeśli to Ty byłeś ofiarą wypadku rowerowego, udzielono Ci doraźnej pomocy (lub nie była ona potrzebna), a po czasie nie czujesz się najlepiej? Gdzie wtedy szukać pomocy medycznej? Powinieneś bez zwłoki udać się do szpitala, przedstawić swoją sytuację i poddać odpowiednim badaniom. Wewnętrzne obrażenia po wypadku mogą być wykrywalne tylko przy zastosowaniu specjalistycznego sprzętu, pogotowie ratunkowe mogło popełnić błąd, a niektóre nawet bardzo niebezpieczne dolegliwości potrafią zamanifestować się dopiero po kilku dniach od wypadku na rowerze. Nie wolno więc bagatelizować żadnych symptomów, mogących mieć związek z incydentem drogowym. Co więcej, kwestia Twojego bezpieczeństwa to jedno, ale jeśli poszkodowany rowerzysta chce mieć szansę na odszkodowanie – dokumentacja medyczna będzie kluczowa.

Jakie kroki podjąć w przypadku poważnych obrażeń?

Zdarzają się niestety i takie sytuacje, gdy wypadek rowerzysty jest naprawdę poważny i opatrzyć ranę trzeba od razu. Wtedy nie ma czasu na czekanie na przyjazd karetki, a wszystkie czynności należy podejmować w zasadzie w biegu – jak poradzić sobie z takim wypadkiem cyklisty?

Przede wszystkim nie panikuj i pamiętaj o własnym bezpieczeństwie – nie będzie z Ciebie pożytku ani nikt od Ciebie tego nie wymaga, być w akcji ratunkowej sam został ranny. To, co powinieneś zrobić, determinuje przede wszystkim stan rowerzysty pokrzywdzonego w czasie wypadku.

W przypadku wypadków cyklistów odniesione obrażenia są najczęściej wynikiem uderzenia lub upadku. Najpowszechniej dochodzi do stłuczeń i otarć, zwichnięcia stawu barkowo-obojczykowego, złamań (zwłaszcza w okolicy łokci, obojczyków lub nadgarstka) oraz urazów głowy. Najniebezpieczniejsze dla życia rowerzysty są ostatnie z wymienionych obrażeń i to one mogą wymagać od Ciebie natychmiastowej interwencji. Jeśli masz taką możliwość, zaangażuj w akcję innego świadka – trudno jest wykonywać wszystkie czynności samemu, a druga osoba będzie mogła choćby zadzwonić na 112, kiedy Ty będziesz ratował życie ofierze wypadku. Ludzie czasem boją się przyjąć na siebie odpowiedzialność, zwłaszcza gdy są w grupie, więc pamiętaj, by zwracać się zawsze do konkretnej osoby, aby ta nie mogła Cię zignorować.

Jeżeli rowerzysta po wypadku jest nieprzytomny, powinieneś sprawdzić, czy oddycha i udrożnić jego drogi oddechowe. Kiedy nie przyniesie to skutku – należy przystąpić do resuscytacji krążeniowo-oddechowej. Czynność ta wymaga sporo siły, więc jeżeli wokół są osoby, które mogą Ci pomóc – resuscytację najlepiej wykonywać na zmianę – do przywrócenia funkcji oddechowych lub przyjazdu karetki.

Jeżeli rowerzysta po wypadku oddycha najlepiej ustawić go w pozycji bocznej ustalonej i zadbać, aby miał on dostęp do świeżego powietrza. Bardzo ważne! Zachowaj szczególną ostrożność, jeśli istnieje ryzyko urazów kręgosłupa. O poważnych obrażeniach na tym polu może świadczyć brak czucia w kończynach i brak możliwości ich poruszaniem oraz problemy z mówieniem, czy wymioty.

W razie zagrażających życiu krwotoków powinieneś spróbować zatamować ubywanie krwi, a jeśli zlokalizowałeś u rannego złamania – ustabilizować te miejsca na tyle, jak dalece pozwala sytuacja, aby nie były dodatkowo obciążone.

Najczęstsze rodzaje wypadków na rowerze

W zeszłym roku zgodnie z oficjalnymi statystykami polskiej policji doszło do 3596 wypadków rowerowych na drogach, w których zginęło 154 cyklistów, ucierpiało 3256 oraz ich 8 pasażerów. Co ciekawe, wcale nie w tak małej liczbie z nich to cyklista ponosił winę (1313 przypadków). Warto o tym pamiętać, bo choć najczęściej rowerzysta sprawcą kolizji ani wypadku nie jest, a co więcej, zwykle to jego zdrowie i życie jest najbardziej narażone, to dobrze mieć świadomość, że krzywda może spotkać Cię także z własnej winy – przez brak wyobraźni lub nieuwagę.

Aby zwiększyć swoje bezpieczeństwo rowerowe, warto zdawać sobie sprawę, jakie sytuacje na drodze są najniebezpieczniejsze – kiedy powinno się zachować szczególną ostrożność. Dane policji wskazują, że najczęściej do wypadków, w których poszkodowany jest rowerzysta, dochodzi, kiedy kierowca samochodu nie ustąpi pierwszeństwa przejazdu (884 wypadki w 2023 r.), w sposób nieprawidłowy przejedzie przez przejazd dla cyklistów (608 przypadków) lub w wyniku błędnego wyprzedzania (255 przypadków).

Poniżej przedstawiamy zestawienie wszystkich najczęstszych rodzajów wypadków na rowerze, w których winowajcą jest kierujący pojazdem mechanicznym, a ofiarą cyklista.

Źródło: E. Symon, P. Rzepka, Wypadki drogowe w Polsce w 2023 roku, Komenda Główna Policji, Biuro Ruchu Drogowego, Warszawa 2024, s. 54. [URL: https://statystyka.policja.pl/download/20/423450/Wypadkidrogowe2023.pdf, dostęp: 24.06.2024].

A co z odszkodowaniem rowerzysty?

Kiedy już doszło do wypadku, czasu się nie cofnie, ale czy można w jakiś sposób powetować, chociaż część strat? Czy odszkodowanie przysługuje rowerzyście?

Choć w przypadku odniesienia znacznych obrażeń może być to marne pocieszenie, to warto wiedzieć, że wszyscy kierowcy zobowiązani są do płacenia ubezpieczenia OC. W związku z tym, jeśli potrąci Cię samochód – z polisy prowadzącego zostanie wypłacone pokrzywdzonemu odszkodowanie.

A co, jeśli mimo obowiązujących przepisów kierowca nie posiadał polisy OC? Lub zbiegł z miejsca zdarzenia? Na szczęście rowerzysta po wypadku wtedy też nie zostaje bez wsparcia. Odszkodowanie cykliście wypłaci Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny.

A jeśli doszło do wypadku z winy rowerzysty? I takie sytuacje się zdarzają, a jeżeli stwierdzona zostanie nasza wina, możemy mieć nie lada problem. W przypadku, gdy ofiara wymagać będzie skomplikowanej hospitalizacji lub np. uszkodzimy sportowe auto – będziemy musieli za naprawienie szkód zapłacić z własnej kieszeni – nawet jeśli kwoty okażą się horrendalne. Na szczęście da się temu zaradzić – wystarczy zabezpieczyć się wcześniej, wykupując specjalną polisę OC dla rowerzystów. Nie jest to duży wydatek, a temat ubezpieczeń dla cyklistów szczegółowo przeanalizowaliśmy w tekście – Ubezpieczenie roweru – wszystko, o czym warto wiedzieć.

Co zrobić, aby dostać odszkodowanie dla rowerzysty po wypadku lub kolizji?

Jeżeli nie chcesz mieć problemów z uzyskaniem należnego Ci odszkodowania rowerowego – powinieneś już na miejscu kolizji lub wypadu wstępnie oszacować straty i uzyskać dane osobowe sprawcy oraz jego polisy ubezpieczeniowej. W przypadku kolizji rowerowej, kiedy nikt nie ucierpiał, wystarczy się dogadać, a potem przedstawić sprawę agencji ubezpieczeniowej sprawcy, która sama powinna poprowadzić procedurę i w ciągu 30 dni wypłacić należność. Jeśli miejsce miał wypadek rowerowy, na miejscu pojawi się policja, która sporządzi własną notatkę, pomoże oszacować straty i jasno określić sprawcę.

W ostateczności, kiedy mimo obowiązujących procedur nie jesteś w stanie uzyskać odszkodowania, nie zgadzasz się z decyzją lub ubezpieczyciel wyraźnie zaniżył wartość uszkodzonego sprzętu – możesz założyć winowajcy sprawę cywilną. Droga sądowa jest długa, wiąże się z dodatkowymi kosztami i nie gwarantuje sukcesu, ale czasem warto z niej skorzystać – zwłaszcza jeśli ponieśliśmy wyjątkowo dotkliwe straty, które nie zostały zrekompensowane.

Wysokość odszkodowania za potrącenie rowerzysty

Jak wysokie jest odszkodowanie rowerzysty? Takie jak przysługujące poszkodowanym w wypadkach innym uczestnikom ruchu drogowego. Oznacza to, że ubezpieczenie rowerzysty powinno pokryć wszelkie koszty leczenia, ewentualnej rehabilitacji oraz zniszczonego sprzętu – nie tylko roweru, ale także ubrania, kasku, akcesoriów, zegarka sportowego, telefonu czy nawet przedmiotów przewożonych w bagażniku rowerowym.

Odszkodowanie przysługuje cykliście także, jeśli w wyniku obrażeń czasowo nie mógł pracować zarobkowo – powinno w całości powetować tę stratę finansową. A jeżeli doszło do trwałego uszczerbku na zdrowiu i rowerzysta w ogóle nie będzie mógł wrócić do życia zawodowego – przysługuje mu renta. Dodatkowo ma on prawo do jednorazowego świadczenia za poniesione w wyniku kolizji lub wypadku straty niematerialne (np. psychiczne).

Wypadek na rowerze – lepiej być na niego gotowym

Wypadki chodzą po ludziach – jak widać na podstawie niniejszego tekstu – rowerzystów także dotyczy ta ludowa mądrość. Dlatego tak ważna jest świadomość, jak niebezpieczne potrafią być wypadki na rowerze oraz w jakich sytuacjach najczęściej do nich dochodzi. Liczymy, że uświadamianie cyklistów o zagrożeniach, prawach i obowiązkach pozwoli w przyszłości, chociaż niewielkiej części wypadków uniknąć – każdy poszkodowany mniej się liczy – w końcu chodzi o ludzie zdrowie i życie! Ponadto przypominamy, jak ważne jest bycie przygotowanym i przeszkolonym w udzielaniu pierwszej pomocy. Nie bagatelizuj tego! Pamiętaj, że pewnego dnia to właśnie Ty możesz uratować komuś życie!

[1] ↑ Słownik Języka Polskiego PWN, kolizja, [URL: https://sjp.pwn.pl/szukaj/kolizja.html, dostęp: 21.06.2024].

[2] ↑ Słownik Języka Polskiego PWN, wypadek, [URL: https://sjp.pwn.pl/szukaj/wypadek.html, dostęp: 21.06.2024].