Zwiększ swoje osiągi wybierając odpowiednie koła do roweru

Fortuna kołem się toczy - znacie to przysłowie, prawda? Również rowerowa fortuna opiera się na kołach. Koła rowerowe ewoluowały wraz z jednośladem, wytyczając też kierunki w jakich może podążać. Dały rowerzystom możliwość zjechania z ubitych dróg, wjazdu do lasu, w pola i na piaski. Pozwoliły zjeżdżać z ogromnymi prędkościami, a nawet jeździć po lodzie. Nic więc dziwnego, że jeśli chcemy zwiększyć nasze osiągi, pierwszym rozsądnym wyborem w tej zmianie jest odpowiedni dobór kół rowerowych. Osprzęt rowerowy ma wspaniałą cechę - pozwala się modułowo zmieniać. Daje możliwość uzyskania lepszych parametrów za stosunkowo niewielką cenę, w dodatku podczas okresu remontowego, zimowego lub przerwy od jazdy. Dlatego koła możemy zmienić w zasadzie w niemal dowolnym momencie.

W tym artykule skupimy się na tym, jak dobrać odpowiednie koła rowerowe do swojego jednośladu. Obecny, nowoczesny rynek dokonał dużej dywersyfikacji rodzajów kół i ogumienia - pojawiły się na przykład koła do roweru 27,5 - a to nie to samo, co dawne koło 27 i 3/8. Zatem pokażemy Wam podstawowe i zaawansowane parametry, objaśnimy czym są obręcze asymetryczne, zaplot koła i jakie znaczenie mają szprychy. Wszystkiego dowiecie się z poniższego tekstu - zapraszamy.

Podstawy podstaw czyli dopasowanie obręczy do opon i hamulców

Fundament i absolutny punkt wyjścia. Musimy dobrać koła rowerowe do naszego jednośladu i mieć świadomość co możemy w nim posiadać, a czego bez większych modyfikacji zrobić się nie da. Ramy, widelce i osprzęt rowerowy umieszczony na nich definiuje używanie określonych kół. Spójrzmy na to w ten sposób:

Hamulce szczękowe czy tarczowe?

Obecnie produkowane ramy są od początku tworzone pod hamulce tarczowe. Nawet część szosówek "ubiera się" w hamulce tarczowe, są one obowiązkowe w gravelach i niemal każdej formie MTB. Koło musi mieć odpowiednią piastę pozwalającą na montaż tarczy, a rama - zacisku. Oczywiście klasyczne hamulce szczękowe nie do końca zniknęły z rynku - są od tarczówek lżejsze a ich konstrukcja prostsza i łatwiejsza w serwisowaniu.

Obecnie tarczówki znajdą się na wyposażeniu rowerów różnego typu, a hamulce szczękowe znajdziemy głównie w szosówkach, rowerach trekkingowych (są tu bardzo lubiane) a część cyklistów MTB uparcie twierdzi, że jeździ się im z nimi lepiej. Przed wyborem nowego koła musimy mieć pewność, że rama obsłuży nowy model. Znajdź i sprawdź, czy masz odpowiednie punkty montażowe dla zacisków lub szczęk oraz prowadzenie linek do tych komponentów.

Święta trójca - szytka, opona, tubeless?

Przy wyborze kół rowerowych musimy określić, na jaką nawierzchnię ich potrzebujemy. To z kolei definiuje rodzaj ogumienia. Dobrze dobrane pozwoli rozszerzyć zakres lub zwiększyć osiągi - odpowiadajmy sobie szczerze na te potrzeby, a nie będzie problemu. Jednocześnie stosowane ogumienie wymusza odpowiednią obręcz.

Szytka czyli opona zespolona z dętką to domena rowerów szosowych - niweluje opory, świetnie układa się na obręczy. Klasyczna opona wciąż trzyma się świetnie, a tubeless powoli zdobywa uznanie. Do szytki i opony w wielu rowerach możemy użyć tej samej obręczy. Za to tubeless wymaga innej obręczy, pozwalającej utrzymywać oponę na miejscu. Przy wyborze nowego koła rowerowego przemyśl i zdefiniuj jakie ogumienie będzie dla Ciebie najlepsze.

Rodzaj osi - sztywne czy QR?

Przy wyborze koła rowerowego istotny jest rodzaj osi. Mamy do wyboru dwa rodzaje - osie sztywne i QR od angielskiego "quick release". Sztywna oś ciągle zostaje w użyciu - dostrojenie, ustawienie i montaż są tu bardzo precyzyjne a charakterystyka jazdy na "sztywniaku" znakomita. Nowe QR-y nie ustępują im, zwłaszcza że producenci przeganiają się wzajemnie w skuteczności stosowanych rozwiązań. Zaletą QR jest - od nazwy - szybki montaż. Nie potrzebne są klucze - wystarczy zwolnić zacisk. Przy podróży czy sportach wyczynowych jest to nieodzowne rozwiązanie.

Szczegółowe parametry obręczy

W tym segmencie opiszemy co w kołach piszczy, a co nie powinno. Jakie materiały są używane w popularnych obręczach oraz w jaki sposób powinno dobierać się opony do obręczy.

Jaki materiał wybrać - aluminium czy carbon?

Włókno węglowe ma wszystkie zalety doskonałego materiału - jest lekkie, mocne i świetnie "pracuje" podczas jazdy. Jest też drogie. Stąd - aluminium wciąż ma się świetnie i jest głównym materiałem przy konstruowaniu dobrych obręczy. Koła rowerowe aluminiowe obecne są w każdym rodzaju rowerowej pasji - odpowiednie stopy mają swoje oznaczenia, ale w ogromnej większości są to rozwiązania trwałe i mocne. Z kolei karbon znajdziemy w coraz szerszej gamie jednośladów - głównie na szosie, gdzie jego niska masa i wyjątkowa charakterystyka doskonale sprawdza się podczas jazdy. Dla przykładu komplet kół FFWD Ryot44 waży tylko 1640 g i kosztuje ponad 5 tysięcy złotych. Z kolei topowe aluminiowe koła Vittoria Elusion Nero to wydatek o połowę mniejszy.

Szerokość obręczy

Jest to wartość, którą poznajemy jako jedną z pierwszych. Pozwala ona na stosowanie dużej gamy ogumienia, niestety - często niekompatybilnego. Dla przykładu, koła do roweru 26'' możemy uzbroić w kilka rodzajów opon przy czym te skrajne na pewno nie będą ze sobą współgrać i na tej samej obręczy nie pojadą. Taki sam kłopot stworzą nam koła do roweru 28'' gdzie wybór jest tylko nieco mniejszy a powierzchniowy chaos potęguje obecność kół 29''.

Szerokość obręczy to parametr który pozwala określić jaki zakres ogumienia możemy założyć - dla przykładu obręcz o szerokości wewnętrznej 15-17 mm przyjmie na siebie opony znajdujące się w zakresie szerokości 20-35 mm. Zakładanie zbyt wąskiej opony na zbyt szeroką obręcz się nie uda - podobnie jak zbyt szerokiego kapcia na za wąską obręcz. Skrajności są tu niepożądane.

Dobierz oponę do obręczy

Posługując się poniższą tabelką, oraz przyjmując jako podstawowy parametr wartość ETRTO podawaną na każdej oponie rowerowej od 1969 roku, jesteśmy w stanie znaleźć odpowiadająca nam oponę dla zastosowanej obręczy. Dla ułatwienia mamy tu jeszcze wartości calowe, spotykane w niektórych systemach oznaczeń.

Przykładowa tabela z dobranymi rozmiarami opon do rozmiarów obręczy

Przy wymianie warto pamiętać, że dla uzyskania lepszych parametrów lepsza jest wymiana obręczy na szerszą niż wymiana samej opony. Ogumienie osadzone w szerszej obręczy pracuje znacznie lepiej i przenosi obciążenia w lepszy sposób.

Czym są obręcze asymetryczne?

Bez paniki. Nie oznacza to, że obręcze kół rowerowych stały się owalne. Asymetria stała się rozwiązaniem powszechnym gdy pojawiły się koła z piastami z bębenkiem. Jego obecność wymusiła przesunięcie kołnierza piasty i w rezultacie szprych. Żeby zniwelować tę wartość, przesuwa się mocowanie szprych w nyplach wobec osi symetrii koła - czytaj od środka obręczy. Ponieważ szprychy mają w takich kołach inny kąt natarcia, zyskuje się na sztywności bocznej a traci na masie. Tu jednak zaawansowanie w konstrukcji kół pozwala zniwelować te kilka dodatkowych gramów. Jeśli upieramy się na wymianę - pamiętajmy że inna jest tu długość szprych.

Szprychy rowerowe

Genialny wynalazek, bez którego koła byłyby pewnie odlewane jako rodzaj monokoku. W toku rowerowej ewolucji pojawiło się kilka modeli, niemniej sposób działania jest zawsze taki sam.

Proste czy zagięte główki?

Całość pytania sprowadza się do tego, jaką piastę mamy zastosowaną w kole. Gięte główki, w kształcie litery "J" to najpopularniejszy rodzaj szprych. Jest obecny w zasadzie w każdym rodzaju kół rowerowych, od najtańszych po te w pełni zawodowe. Prosty i wytrzymały układ, który łatwo zapleść lecz do wymiany wymaga zdjęcia kasety. Tę niedogodność usiłują zmienić szprychy o prostych główkach, zwane z angielskiego StraightPull. Są wytrzymalsze od giętych, do ich montażu nie trzeba zdejmowania kasety, ale są trudniejsze w zaplocie i utrzymaniu z racji wyższej ceny.

Znaczenie ilości szprych w kole

Zwykle nie zwracamy na to uwagi - a warto. Stosuje się kilka standardów zaplotu w konsekwencji liczba szprych może wynosić od 24 do 36 szprych. Większa ilość to większa masa, ale jednocześnie sztywność i wytrzymałość - zatem od 32 w górę to domena MTB i graveli, a na szosie - od 24 do 28.

Rodzaj zaplotu koła

Brzmi to karkołomnie, ale dla każdego serwisanta jest to chleb powszedni. Stosuje się trzy podstawowe rodzaje zaplotu szprych, w zależności od ich rodzaju i ilości. I tak:

• trzy krzyże - zaplot stosowany w ogromnej większości kół z liczbą szprych 32 lub 36; powszechny i popularny ze względu na dużą wytrzymałość;
• dwa krzyże - zaplot stosowany w kołach rowerowych rowerów szosowych z liczbą szprych 24 lub 28, nastawiony na małe opory aerodynamiczne;
• zaplot 2:1 - stosowany w tylnych kołach; ponieważ mamy tam piastę i kasetę które powodują nierównomierny rozkład naprężeń, stosuje się splot szprych w proporcjach 1/3 - 2/3 aby zrównoważyć tę nierównomierność;

Piasta - centrum kołowej uwagi

No i mamy centrum naszego układu słonecznego - piastę. To serce koła, odpowiedzialne za opory i montaż szprych, które opieramy na osiach - stanowi centrum naszego ruchu na rowerze. Dawniejsze modele - jeszcze spotykane - opierały się na rozwiązaniach kulkowych: układ kuleczek utrzymywał piastę na osi. To tanie i relatywnie proste rozwiązanie, które spotkamy w tańszych rowerach rekreacyjnych. Kulkowy układ został bowiem wyparty przez piasty oparte o łożyska maszynowe - znacznie trwalsze i prostsze, pozwalające na pracę praktycznie bez konieczności ingerencji i bardziej odporne na uszkodzenia.

Rewolucja kołowa - czyli jak nie ulec skołowaniu?

Wybór odpowiedniego koła rowerowego jest trudny. Jest tym trudniejszy im mniej wiedzy i potrzeb jesteśmy w stanie określić - dzięki temu co przeczytaliście, możecie wybrać koła rowerowe właściwie i precyzyjnie do swojego rodzaju jazdy i pasji jaką uprawiacie. Niezależnie od tego, czy to szosa, czy MTB, czy gravel - warto zwracać uwagę na te podstawowe parametry, dzięki którym dokonacie mądrego wyboru. A potem - Wasza historia potoczy się żwawiej. Kołem!